Tam Quốc Diễn Nghĩa

Chương 21: Tào Tháo Uống Rượu Luận Anh Hùng Vân Trường Lừa Mưu Giết Xa Trụ

Nhắc lại, Ðổng Thừa và các bạn hỏi Mã Ðằng:
- Ông muốn rủ thêm người nào?
Ðằng trỏ tay vào quyển "Uyên hàng, lộ tự" (1), nói:
- Hiện có quan Mục Dự Châu là Lưu Huyền Ðức ở đây. Sao ta không mời cùng mưu việc?
Ðổng Thừa phân vân nói:
- Người ấy tuy là Hoàng Thúc, nhưng hiện đang nhờ vả, giúp rập Tào Tháo, sao chịu làm việc này?
Mã Ðằng nói:
- Bữa hôm đi săn, giữa chốn vi trường, lúc Tào Tháo đón lấy lời chúc tụng, tôi thấy rõ Quan Vân Trường ở sau lưng Huyền Ðức đã giơ đao lên, toan chém Tháo, và Huyền Ðức đã đưa mắt ngăn lại. Ðó không phải Huyền Ðức không muốn giết Tháo, chỉ vì ngại nanh vuốt Tháo quá nhiều, e sức không nổi đấy thôi. Ông cứ thử mời xem. Tôi tin chắc Huyền Ðức phải hưởng ứng.
Ngô Thạc nói:
- Việc đó không nên vội quá. Hãy thong thả bàn lại xem.
Bàn bạc xong, giải tán, ai về nhà nấy.
Ðêm hôm sau, Ðổng Thừa ngầm đem tờ chiếu trong mình, đi trong đêm tối đen mịt, lần tới công quán Huyền Ðức tạm trú.
Người canh cửa vào báo, Huyền Ðức ra đón mời vào các gác nhỏ an tọa. Quan, Trương đứng hầu bên cạnh.
Huyền Ðức hỏi:
- Quốc cựu đang đêm tới đây, ắt có việc gì?
Thừa thổ lộ:
- Ban ngày cưỡi ngựa tới thăm, sợ Tháo sinh nghi, nên phải gặp nhau lúc đêm tối này.
Huyền Ðức sai lấy rượu ra mời. Thừa nói:
- Hôm trước, giữa chỗ vòng săn, Vân Trường muốn giết Tháo. Tướng quân lại đưa mắt lắc đầu can ngăn, là thế nào?
Huyền Ðức sợ hãi, vội hỏi chữa:
- Ai bảo với ngài như thế?
Thừa quả quyết nói:
- Phải, mọi người đều không thấy, chỉ riêng tôi nhìn rõ mà thôi?
Huyền Ðức không thể dấu diếm được nữa, bèn nói:
- Quả thật xá đệ thấy Tháo tiếm lễ, vượt Vua, nên bất giác nổi giận như thế.
Thừa lấy tay che mặt, khóc rằng:
- Nếu thần tử triều đình ai cũng được như Vân Trường thì lo gì thiên hạ chẳng yên ổn.
Huyền Ðức sợ chính Tháo sai Thừa đến dò thám mình, nên giả tảng nói:
- Tào Thừa tướng trị nước giỏi như thế, sao ngài lại nói thiên hạ không yên?
Thừa biến sắc mặt, đứng dậy trách rằng:
- Thấy ông là vị Hoàng thúc nhà Hán, tôi mới moi gan phơi phổi để ông hay. Sao ông nỡ giả dối thế?
Huyền Ðức biện bạch:
- Sợ Quốc cựu có mưu lừa nên tôi thử lòng đó thôi.
Thừa bèn rút tờ "Y đái chiếu" đưa cho xem.
Huyền Ðức xem xong, lòng đau như xé, căm giận không nén nổi!
Thừa lại đưa ra tờ "Nghĩa trạng".
Huyền Ðức thấy đã có 6 người ký tên là:
1. Xa Kỵ Tướng Quân Ðổng Thừa
2. Công Bộ Thị Lang Vương Tử Phục
3. Trường Thủy Hiệu Úy Sùng Tập
4. Nghị Lang Ngô Thạc
5. Chiêu Tín Tướng Quân Ngô Tử Lan
6. Tây Lương Thái Thú Mã Ðằng
Huyền Ðức bèn nói:
- Ông đã mang chiếu đánh giặc, Bị này dám không đem sức khuyển mã ra giúp sao!
Thừa tạ ơn và mời ký tên vào.
Huyền Ðức bèn ghi thêm vào "Nghĩa trạng" mấy chữ: "Tả tướng quân Lưu Bị". Ký tên rồi, trao lại cho Thừa.
Thừa nói:
- Hãy thong thả để tìm thêm ba người nữa cho đủ "Thập nghĩa" mà trừ quốc tặc.
Huyền Ðức căn dặn rằng:
- Phản nên từ từ. Chớ khinh xuất mà tiết lậu!
Rồi bàn bạc mãi tới canh năm, Thừa mới cáo về.
Về phần Huyền Ðức vẫn đề phòng việc Tháo có thể mưu hại, nên thường ra vườn sau trồng rau, tự tay xới đất tưới cây, làm kể giả ngây giả dại.
Quan, Trương thấy thế, hỏi rằng:
- Huynh trưởng sao không lưu tâm tới việc lớn thiên hạ, lại đi làm cái việc nhỏ mọn của kẻ tầm thường thế này?
Huyền Ðức chỉ trả lời vắn tắt:
- Việc này hai em không thể biết được.
Quan, Trương không dám hỏi nữa.
Rồi một ngày kia, Quan, Trương đều đi vắng, chỉ còn một mình Huyền Ðức ở nhà, đang tưới rau ngoài vườn, bỗng thấy Hứa Chử, Trương Liêu dẫn vài chục tên quân đi thẳng vào báo rằng:
- Thừa Tướng sai chúng tôi mời Sứ quân đến ngay!
Huyền Ðức trong lòng kinh hãi, vội hỏi:
- Có việc gì mà khẩn cấp thế?
Hứa Chử nói:
- Không biết là việc gì. Chỉ thấy sai chúng tôi đến mời.
Huyền Ðức đành phải theo hai tướng vào Phủ ra mắt Tháo.
Vừa thấy mặt Huyền Ðức, Tháo đã cười, hỏi:
- Hừm! Ông ở nhà lo toan "việc lớn" ghê nhỉ?
Huyền Ðức nghe qua, mặt tái như gà cắt tiết! Nhưng Tháo đã nắm lấy tay dắt thẳng vào hậu viên, hỏi rằng:
- Huyền Ðức học làm vườn có khó không?
Bấy giờ Huyền Ðức mới hiểu ra, bèn ung dung đáp:
- Vì chẳng có việc gì làm, nên bày trò tiêu khiển đấy ạ.
Tháo trỏ tay lên những cây mai xanh tốt nói:
- Vừa rồi, nhân ngắm rặng mai, thấy đầu cành quả xanh đâm mơn mởn, bỗng xúc cảm nhớ lại năm qua, khi đem quân đi đánh Trương Tú. Hôm ấy giữa đường hết nước uống, tướng sĩ đều khát cháy cổ, ta bỗng nghĩ ra một kế, bèn lấy roi ngựa trỏ bừa về phía trước mà nói lớn: "Kìa! Trước mặt chúng ta có rừng mai đầy quả đấy!" Quân sĩ nghe nói tới quả mai, đều thèm ứa nước miếng. Thế là ai nấy đỡ khát. Nay thấy mai tươi phô quả ngọt, không thể không thưởng thức. Nhân lại mới cất được ít rượu, nên mời Sứ quân tới tiểu đình cùng uống cho vui.
Tâm thần Huyền Ðức đã yên định, bèn thong dong theo Tháo vào tiểu đình, thấy đã bày sẵn vò chén; những quả mai tươi mơn mởn đặt trong đĩa giữ mâm, bên cạnh là một vò rượu mới cất thơm tho.
Hai người ngồi xuống, cùng nhau nâng chén khề khà thưởng thức.
Rượu được nửa chừng, bỗng trên không mây kéo đen kịt, sắp đổ cơn mưa.
Người đứng hầu dưới thềm trỏ tay lên không nói:
- Có rồng lấy nước!
Tháo cùng Huyền Ðức ra vịn lan can nhìn xem.
Tháo hỏi:
- Sứ quân có rõ phép biến hóa của rồng chăng?
Huyền Ðức thưa:
- Bẩm, chưa hiểu thế nào cả!
Tháo đang sẵn hứng rượu, thao thao nói:
- Con Rồng biến hóa có khi to, khi nhỏ, lúc bay cao, lúc ẩn kín. Khi vươn mình to lớn thì cuộn mây, phun mù. Khi thu hình nhỏ bé để tàng hình ẩn tích. Lên cao thì bay lượn khắp vũ trụ. Tạm ẩn thì chìm lặng dưới ba đào. Nay đang tiết xuân, rồng thừa thời mà biến hóa, cũng như con người gặp khi đắc chí, tung hoành. Con rồng trong loài vật cũng ví như người anh hùng trong đám người. Sứ quân từng lịch duyệt hồ hải, chơi khắp bốn phương, ắt rõ những ai là anh hùng thời nay? Xin nói cho biết?
Huyền Ðức thong thả nói:
- Bị này mắt thịt, làm sao nhận biết anh hùng?
Tháo nói:
- Thôi! Xin đừng quá khiêm như thế!
Huyền Ðức nói:
- Bị vô tài thiển học, từ lâu sống trong tăm tối, nay nhờ ơn Thừa Tướng, Bị được vào triều làm quan. Quả thật chẳng biết những ai là anh hùng trong thiên hạ...
Tháo gặng hỏi:
- Dù không biết mặt đi nữa, cũng có nghe tiếng chứ?
Bấy giờ, Huyền Ðức mới làm bộ suy nghĩ, rồi kể ra:
- Kìa như Viên Thuật ở Hoài Nam, binh nhiều lương đủ, chiếm cứ một phương, có thể gọi là anh hùng?
Tháo cười nói:
- Hắn chỉ là bộ xương khô trong mả! Sớm tối rồi ta bắt sống à xem!
Huyền Ðức lại nói:
- Thế thì Viên Thiệu ở Hà Bắc kia, nhà bốn đời làm đến Tam công, quan lại tay chân, cùng môn hạ đầy dẫy khắp nơi, nay chiếm Ký châu như hổ cứ nhất phương, văn quan võ tướng rất nhiều, có thể gọi là anh hùng?
Tháo lại cười nữa:
- Viên Thiệu mặt béo mà gan non, háo mưu mà vô đoán, gánh việc lớn thì tiếc thân, thấy lợi nhỏ lại quên mệnh, không phải là anh hùng!
Huyền Ðức lại suy nghĩ giây lát rồi nói:
- Có người kia nổi tiếng là một trong "Tám tay tài tuấn", uy trấn chín châu: đó là Lưu Cảnh Thăng, có thể gọi là anh hùng?
Tháo lắc đầu:
- Lưu Biểu chỉ có hư danh, không có thực tài. Ðâu phải là anh hùng!
Huyền Ðức nói:
- Thế thì có người này đang độ huyết khí hăng hái, trí dũng kiêm toàn, hiện làm lãnh tụ toàn cõi Giang Ðông: như Tôn Bá Phù đã đáng mặt anh hùng vậy.
Tháo vẫn chưa chịu:
- Tôn Sách nhờ tiếng của cha mà được thế. Chưa phải là anh hùng!
Huyền Ðức nói:
- Thế thì Lưu Quý Ngọc ở Ích châu có thể gọi là anh hùng chăng?
Tháo nói:
- Lưu Chương tuy là giòng Tôn Thất, nhưng chỉ làm con chó giữ nhà mà thôi! Anh hùng gì?
Huyền Ðức nói:
- Vậy còn những người như Trương Tú, Trương Lỗ, Hàn Toại... thì thế nào?
Tháo vỗ tay cười ha hả:
- Chao ôi! Cái lũ tiểu nhân lúc nhúc ấy, đếm xỉa đến làm gì!
Huyền Ðức kết thúc:
- Vậy thì ngoài những người vừa kể, Bị chẳng biết có ai nữa.
Tháo dõng dạc nói:
- Người anh hùng ấy à? Phải là người nuôi chí lớn trong tim óc, lại phải có mưu cao kế giỏi, có tài bao tàng cả máy vũ trụ trong lòng, có chí nuối trời mửa đất, ấy mới đáng mặt anh hùng chứ?
Huyền Ðức hỏi:
- Ai là người được như thế?
Tháo chẳng úp mở gì nữa, trỏ tay sang Huyền Ðức, rồi lại trỏ về ngực mình mà nói thẳng ra rằng:
- Anh hùng trong thiên hạ ngày nay, chỉ có Sứ quân với... Tháo này thôi!
Huyền Ðức nghe qua, giật nẩy mình lên! Ðôi đũa cầm trên tay bất giác rơi xuống đất!
May thay, lúc ấy trời sắp đổ mưa, vừa vặn có tiếng sấm nổ ran!...
Huyền Ðức mới từ từ cúi xuống, vừa lượm đôi đũa vừa nói rằng:
- Oai trời to thật! Vừa nghe một tiếng, đã đến nỗi này...
Tháo cười hỏi:
- Trượng phu mà cũng sợ sấm à?
Huyền Ðức nghiêm trang nói:
- Ðến Thánh nhân xưa kia, nghe sấm rền gió thét cũng còn biến sắc mặt nữa là tôi!
Thế là Huyền Ðức kịp thời thác ra chuyện "sợ sấm" mà che đậy được cái sợ thực của mình.
Tháo thì cho rằng Huyền Ðức còn tầm thường, từ đó không nghi ngờ nữa.
Người sau có thơ khen Huyền Ðức rằng:
Gượng vào hang cọp tạm nương thân,
Lộ mặt anh hùng, đũa rớt lăn!
Vội vã bầy ra trò sợ sấm,
Tùy cơ ứng biến lẹ như thần.
Cơn mưa vừa dứt, bỗng thấy hai người xông xáo vào hậu viên, tay cầm bảo kiếm lăm lăm, chạy sồng sọc thẳng tại tiểu đình. Tả hữu không sao cản nổi.
Tháo nhìn ra mới biến là Quan Vân Trường và Trương Phi.
Nguyên lai, hôm ấy, Quan, Trương ra ngoài thành săn bắn.
Khi trở về nghe tin Huyền Ðức bị Hứa Chử, Trương Liêu mời đi rồi, thì cứ một mạch chạy thẳng vào Tướng phủ, lại nghe nói Huyền Ðức đang ở hậu viên, sợ xẩy ra chuyện gì chăng, nên xung đột bất kể mà vào kỳ được.
Bấy giờ thấy rõ Huyền Ðức đang ngồi đối ẩm với Tháo, hai ông mới yên tâm, bèn chống gươm đứng lại.
Tháo hỏi:
- Hai người đến đây làm gì?
Vân Trường thưa:
- Bẩm, nghe Thừa tướng cùng gia huynh uống rượu, nên chúng tôi tới xin múa kiếm cho tiệc thêm vui.
Tháo cười nói:
- Ðây đâu phải tiệc Hồng môn mà cần đến Hạng Trang, Hạng Bá? (2)
Huyền Ðức cũng cười. Tháo bèn gọi quân hầu:
- Hãy lấy rượu cho hai "Phàn Khoái" uống, để hú vía!
Quan, Trương bái tạ. Chốc lát tiệc tan, Huyền Ðức cái biệt trở về.
Vân Trường nói:
- Huynh trưởng làm hai em sợ hết hồn!
Huyền Ðức đem chuyện đánh rơi đũa thuật lại cho hai em nghe.
Quan, Trương cùng hỏi:
- Như vậy là ý thế nào?
Huyền Ðức nói:
- Ta sở dĩ học việc làm vườn, là muốn cho Tháo coi thường anh không có chí lớn. Không ngờ Tháo lại nhận anh làm anh hùng, nên anh giật mình đến nỗi đánh rơi đũa. Anh sợ Tháo sinh nghi, vội mượn chuyện "sợ sấm" để che đậy...
Quan, Trương cùng bái phục:
- Huynh trưởng thật là cao kiến!
Hôm sau, Tháo lại mời Huyền Ðức vào uống rượu nữa. Ðang uống bỗng có tin báo:
- Mãn Sủng đi thám thính Viên Thiệu đã trở về.
Tháo cho gọi ngay vào hỏi. Mãn Sủng nói:
- Công Tôn Toản đã bị Viên Thiệu diệt rồi!
Huyền Ðức giật mình, vội hỏi:
- Ðầu đuôi ra sao? Mong ông kể cho nghe?
Sủng thuật lại rằng:
- Toản đánh nhau với Thiệu, gặp bất lợi, mới đắp lũy cao bao quanh thành hình trôn ốc. Bên trên thì xây lầu ười trượng, gọi là lầu Dịch kinh, trữ 30 vạn hộc gạo, làm kế cố giữ lâu dài. Quân sĩ kéo ra kéo vào bất thần. Nếu xảy có toán nào bị quân Thiệu vây, các tướng xin ra cứu thì Toản gạt đi mà rằng: "Nếu cứ cứu như thế, thì sau này mỗi khi ra trận, kẻ nào cũng trông đợi được cứu, không ai chịu tử chiến nữa." Nói rồi cứ bỏ mặc. Vì thế, mỗi khi quân Thiệu đến đánh, quân Toản đầu hàng rất nhiều. Toản cô thế, mới sai người mang thư về đây cầu cứu với Thừa tướng. Không ngờ giữa đường sứ giả bị quân Thiệu bắt được. Toản lại đưa thư qua Trương Yên, ngầm hẹn đốt lửa làm hiệu, trong đánh ra, ngoài đánh vào. Nhưng người đưa thư cũng bị Viên Thiệu bắt nốt. Thiệu bèn nhân kế trong thư, đốt lửa ngoài thành lừa dụ Toản. Toản kéo quân ra đánh thì bị phục binh bốn mặt bổ vây. Quân hao tổn mất quá nửa, Toản phải rút vào thành cố thủ. Sau đó, Thiệu ngầm sai quân đào đường hầm... dần dần vào thẳng bên dưới lầu Toản ở rồi chui lên phóng hỏa. Toản không còn đường chạy, liền đem vợ con ra giết trước, rồi treo cổ tự tử. Thây cả nhà bị lửa cháy thành than. Hiện Thiệu đã thu hết quân của Toản, thanh thế rất lớn. Em Thiệu là Viên Thuật ở Hoài Nam kiêu xa quá độ, không thương quân dân, bị họ làm phản rất nhiều. Thuật đã phải sai người qua nói với Thiệu, xin nhường lại Ðế hiệu. Thiệu đòi lấy ấn ngọc, Thuật đã hứa tự mình mang tới nộp. Hiện Thuật đã rời Hoài Nam để qua Hà bắc. Nếu hai anh em y hiệp sức thì ta khó mà trừ được. Xin Thừa tướng tính gấp đi mới xong.
Nghe tin Công Tôn Toản đã chết, Huyền Ðức nhớ tới công ơn tiến cử mình ngày trước, lòng bồi hồi thương cảm. Lại không biết Triệu Tử Long ra sao, lưu lạc về đâu, lòng càng áy náy không yên, nhân nghĩ thầm rằng:
- Nay mình không thừa cơ hội, tìm kế thoát thân, thì biết đợi tới bao giờ?
Bèn đứng dậy nói với Tháo:
- Viên Thuật nếu chạy sang với Thiệu, ắt phải qua lối Từ châu. Xin cho Bị một đạo binh kéo đi triệt đường, có thể bắt được Thuật!
Tháo cười nói:
- Ðược rồi. Ngày mai tôi sẽ tâu Thiên tử, cho ông khởi binh.
Hôm sau, Huyền Ðức vào chầu Vua. Tháo sai Huyền Ðức tổng đốc 5 vạn binh mã kéo đi đánh Viên Thuật.
Tháo lại sai hai tướng Chu Linh, Lộ Chiêu cùng đi.
Huyền Ðức bái biệt Vua. Hiến Ðế ứa lệ tiễn đưa.
Huyền Ðức vội vã về nhà trọ, suốt đêm sửa soạn quân khí yên cương, đeo ấn Tướng quân, thôi thúc tướng sĩ lên đường gấp rút.
Ðổng Thừa giục ngựa theo ra ngoài trường đình mười dặm tiễn đưa.
Huyền Ðức dặn Thừa:
- Xin Quốc cựu yên tâm. Tôi đi chuyến này thế nào cũng báo được ân mệnh.
Thừa nói:
- Ông nên lưu tâm. Chớ phụ lòng Thiên tử.
Hai người chia tay.
Quan, Trương ngồi trên ngựa hỏi anh:
- Huynh trưởng xuất chinh lần này, sao có vẻ vội vàng thế?
Huyền Ðức nói:
- Ta đang như chim trong lồng, như cá trong lưới. Ta đi chuyến này cũng như cá ra biển cả, chim lượn trời xanh, không còn bị ràng buộc gì nữa!
Rồi sai Quan, Trương thúc giục Chu Linh, Lộ Chiêu kéo quân đi gấp.
Bấy giờ Trình Dục và Quách Gia đi kiểm giảo tiền lương trở về Hứa Ðô, nghe tin Tháo đã sai Huyền Ðức tiến binh ra Từ châu, thì vội vã vào can rằng:
- Thừa tướng sai Lưu Bị kéo quân đi làm gì thế?
Tháo nói:
- Sai đi chặn đường Viên Thuật.
Trình Dục nói:
- Hồi Bị còn làm Dự châu Mục, chúng tôi xin giết đi, Thừa tướng đã không nghe. Nay lại giao cho binh mã, chính là thả rồng ra biển, thả hổ về rừng rồi! Sau này muốn trị, còn làm sao được nữa?
Quách Gia cũng nói:
- Thừa tướng dù không muốn giết Bị, cũng không nên sai đi như thế. Cổ nhân có câu: "Một ngày thả kẻ địch, để mối lo muôn đời". Xin Thừa tướng xét lại.
Tháo nghe lời, bèn sai Hứa Chử đem năm trăm quân khinh kỵ đuổi theo, gọi Huyền Ðức trở lại.
Hứa Chử lập tức kéo quân đi.
Huyền Ðức đang tiến quân, bỗng thấy phía sau bụi bay mù mịt, bèn bảo Quan, Trương rằng:
- Ðây ắt là quân Tào đuổi theo!
Liền cho hạ dinh trại, sai Quan, Trường cầm binh khí đứng chờ sẵn hai bên.
Hứa Chử đến nơi, thấy binh giáp nghiêm chỉnh, bèn xuống ngựa vào dinh ra mắt Huyền Ðức.
Huyền Ðức hỏi:
- Ông đến đây làm gì?
Chử nói:
- Vâng lệnh Thừa Tướng, mời Tướng quân trở về, có việc cần thương nghị.
Huyền Ðức nghiêm nghị nói:
- Tướng ở bên ngoài, có khi mệnh Vua cũng không theo. Hơn nữa, ta đã vào chầu Thiên tử, lại có quân mệnh của Thừa tướng rồi, không còn phải bàn gì nữa. Ông hãy mau trở về, bẩm lại với Thừa tướng dùm ta như thế.
Hứa Chử nghĩ thầm:
- Từ trước, Thừa tướng vẫn chơi thân với y lắm. Nay Thừa tướng cũng không hề bảo ta đến đây để đánh nhau... Chi bằng cứ trở về bẩm lại như thế, xem ý Thừa tướng sao đã.
Nghĩ vậy, Chử bèn từ biệt, kéo quân về ra mắt Tháo, thuật lại những lời Huyền Ðức đã nói.
Tháo do dự chưa quyết định ra sao, thì Trình Dục, Quách Gia cùng nói:
- Lưu Bị không chịu hồi binh, đủ biết lòng sinh biến rồi đấy.
Nhưng Tháo gạt đi mà rằng:
- Ta đã sai Chu Linh, Lộ Chiêu đi kèm, như vậy y vị tất đã dám có lòng kia khác. Huống chi chính ta sai đi, còn hối tiếc thắc mắc làm gì?
Bèn không tính chuyện đuổi theo Huyền Ðức nữa.
Người sau có thơ luận Huyền Ðức rằng:
Giục ngựa xua quân, vội ruổi rong,
Chiếu vua cài áo, khắc ghi lòng.
Hùm tung cũi sắt, về non hiểm,
Rồng vượt ao tù tới biển Ðông.
Bấy giờ Mã Ðằng thấy Huyền Ðức đã đi khỏi, lại nghe tin biên cảnh cấp báo, cũng vội lên đường về Tây Lương. Huyền Ðức đem quân tới Từ châu.
Thứ sử Xa Trụ ra đón. Yến tiệc xong, bọn Tôn Càn, My Trúc cùng đến ra mắt. Huyền Ðức về phủ thăm gia đình.
Một mặt sai người đi thám thính xem Viên Thuật ở đâu?
Thám tử về báo rằng:
- Viên Thuật xa xỉ thái quá, bọn Lôi Bạc, Trần Lan phải bỏ Thuật kéo quân ra Tung sơn rồi. Thanh thế đã mất, Thuật viết thư xin nhường Ðế hiệu cho Viên Thiệu.
Thiệu ra lệnh triệu Thuật đến.
Thuật thu thập quân mã với những đồ ngự dụng trong cung cấm ra đi, hiện đã gần tới địa phận Từ châu.
Huyền Ðức nghe tin Thuật sắp đến, bèn dẫn Quan, Trương cùng Chu Linh, Lộ Chiêu vại 5 vạn quân kéo đi chặn đánh. Ði chưa bao lâu đã gặp ngay Kỷ Linh.
Trương Phi chẳng nói nửa lời, vung xà mâu tới đánh liền.
Ðánh chưa hết 10 hiệp, Phi đã thét lên một tiếng như sấm, đâm Linh chết lăn xuống chân ngựa.
Quân Linh thua chạy tơi bời.
Rồi Viên Thuật tự dẫn quân tới.
Huyền Ðức chia binh ba đường: Chu Linh, Lộ Chiêu đi bên tả, Quan, Trương đi bên hữu, Huyền Ðức lĩnh quân đi giữa.
Thấy mặt Viên Thuật, Huyền Ðức dừng ngựa dưới cờ mắng lớn:
- Tên phản tặc bất đạo kia! Nay ta vâng chiếu tới đánh mày, mày hãy khoanh tay chịu hàng ngay đi, mới mong khỏi tội chết!
Viên Thuật mắng lại:
- Thằng dệt chiếu, đóng dép sao dám khinh ta?
Rồi phất cờ vẫy quân đánh sang.
Huyền Ðức tạm lui trung quân, dử địch tràn sang, để cho hai đạo hai bên đánh kẹp lại, chém giết quân Thuật một trận khủng khiếp, thây nằm đầy nội, máu chảy thành ngòi. Quân tàn bại bỏ trốn đi vô số.
Thuật lại bị Lôi Bạc, Trần Lan từ trong núi đổ ra cướp hết lương thảo tiền bạc, đang muốn trở về Hoài Nam thì bọn giặc cướp lới tới đánh tập hậu ột trận nữa, đành phải đóng lại Giang Ðình, kiểm điểm thấy chỉ còn hơn một ngàn quân, mà đều là những người già yếu.
Bấy giờ đang tiết trời đang nóng nực, lương thực hết cả, chỉ còn độ 30 hộc gạo mạch, đem phân phát cho quân sĩ. Người nhà Thuật phải nhịn ăn.
Nhiều kẻ đói lả mà chết.
Thuật đói bụng, toan ăn cơm, nhưng vì quen miệng những cao lương mỹ vị, nên cơm gạo xấu không thể nào nuốt được, mới gọi nhà bếp lấy mật để nhắp cho đỡ khát.
Nhà bếp nói:
- Chỉ có... máu, chứ làm gì có mật?
Nghe lời nói cay chua, Thuật đang ngồi trên giường, kêu rống lên một tiếng, ngã quay xuống đất, thổ ra đến một đấu máu rồi chết! Bấy giờ là năm Kiến An thứ 6, tháng tư.
Người sau có thơ rằng:
Hán mạt binh đao nổi bốn phương,
Ngu như Viên Thuật dám xưng cuồng.
Nối nhà, chẳng giữ lẽ Công Tướng,
Cướp nước, xây liều nghiệp Ðế Vương.
Giải thích... sấm truyền, xưng ứng vận,
Tin mê ấn ngọc, cứ khoa trương.
Quân tan, lương hết, đòi chi mật,
Thổ huyết nằm co, rõ... chết đường!
Thuật chết rồi, cháu là Viên Dận đem linh cữu cùng vợ con Thuật chạy về Lư Giang, nhưng bị Từ Cầu đón đường giết hết cả nhà.
Cầu cướp lấy ấn ngọc, đưa về Hứa Ðô, dâng Tào Tháo.
Tháo mừng lắm, phong cho Cầu làm Thái Thú Cao lăng.
Thế là "Truyền quốc ngọc tỉ" về tay Tháo.
Huyền Ðức nghe tin Viên Thuật đã chết, bèn viết biểu tâu về triều đình.
Lại viết thư trình với Tháo, sai Chu Linh, Lộ Chiêu mang về Hứa Ðô, nhưng lưu số binh mã của hai tướng lại, để giữ Từ châu.
Một mặt thân ra ngoài thành, đi chiêu dụ những nhân dân thất tán trở về an cư lạc nghiệp.
Chu Linh, Lộ Chiêu về Hứa đô ra mắt Tháo, nói rõ Huyền Ðức giữ hết binh mã ở lại.
Tháo nổi giận, toan chém hai người. Tuân Húc can rằng:
- Quyền ở Lưu Bị. Hai tướng không thể làm gì được!
Tháo mới tha cho hai tướng. Húc lại bày kế:
- Thừa tướng nên viết thư riêng gởi cho Xa Trụ, dặn lừa bịp mà trừ đi.
Tháo y kế, ngầm sai người qua Từ châu gặp Xa Trụ, truyền quân chỉ.
Trụ mời Trần Ðăng tới mật bàn việc giết Huyền Ðức, Ðăng nói:
- Việc này dễ lắm. Hiện Lưu Bị đang ra ngoài thành an dân, chỉ mấy ngày nữa y trở về. Tướng quân cứ cho quân sĩ phục bên thành, gần hai bên cửa, rồi giả tảng ra đón tiếp. Ðợi khi tới gần, cứ chém ột đao. Tôi đứng trên mặt thành sẽ sai bắn xuống đám hậu quân của y. Thế là xong việc lớn.
Xa Trụ nghe lời, sửa soạn.
Trần Ðăng về nhà kể rõ đầu đuôi cho cha nghe.
Trần Khuê bắt Ðăng phải đi báo trước cho Huyền Ðức biết.
Ðăng vâng lời cha, phi ngựa đi báo.
Ra khỏi thành được một quãng thì gặp Quan, Trương. Ðăng liền báo rõ tình hình như thế...
Số là Huyền Ðức đã trở về, nhưng còn đi sau. Quan, Trương về trước.
Trương Phi nghe rõ âm mưu, hăm hở đòi đánh thành ngày.
Vân Trường cản lại:
- Không được! Nó phục binh ở cửa thành rình ta, nếu đến ắt mắc mưu. Ta có kế này, có thể giết Xa Trụ.
Ðêm nay, thừa lúc tối trời, ta giả làm quân Tào mới kéo đến Từ châu, lừa Xa Trụ ra đón mà đánh úp, giết ngay đi là xong.
Trương Phi y kế làm ngay.
Nguyên số quân bộ hạ của Quan, Trương lúc bấy giờ vốn sẵn cờ hiệu của Tào Tháo. Áo giáp cũng một kiểu ấy. Vào canh ba đêm đó, kéo tới gần thành, kêu mở cửa.
Quân trên thành hỏi:
- Quân mã của ai?
Dưới thành trả lời:
- Ðây là binh mã của Trương Văn Viễn được Tào Thừa tướng sai tới.
Quân báo cho Xa Trụ. Trụ vội mời Trần Ðăng tới bàn rằng:
- Không ra đón thì sợ Thừa tướng nghi. Ra đón lại sợ bị lừa. Biết làm sao?
Nói rồi, Trụ lên mặt thành đáp rằng:
- Ðêm tối quá, không rõ thực hư thế nào. Hãy tạm đóng bên ngoài, đợi sáng mai sẽ hội kiến!
Dưới thành kêu:
- Quân có việc cơ mật. Nếu để chậm sợ Lưu Bị biết. Mở cửa mau!
Xa Trụ còn dùng dằng chưa quyết. Nhưng ngoài thành một hai kêu cửa gấp quá, Trụ bèn mặc áo giáp lên ngựa, dẫn một ngàn quân, mở cửa thành kéo ra. Ra khỏi cầu treo, gọi lớn:
- Văn Viễn ở đâu?
Nhưng ánh lửa sáng rực lên, chẳng thấy Trương Liêu đâu, mà chỉ thấy một tướng mặt đỏ râu dài, múa đao giục ngựa sấn tới quát mắng:
- Ðồ thất phu kia! Sao dám bầy gian kế hại huynh trưởng ta?
Xa Trụ kinh hồn bạt vía, gượng đánh với Vân Trường chưa được vài hiệp đã quay ngựa chạy về thành.
Nhưng chạy tới đầu cầu treo lại bị Trần Ðăng sai quân bắn loạn tên xuống như mưa.
Xa Trụ đành vòng quanh thành mà chạy. Vân Trường đuổi sát tới, vung ngang một đao, chém Trụ chết lăn, rồi cắt lấy thủ cấp, giơ cao lên gọi quân trên thành rằng:
- Xa Trụ là đứa phản tặc, ta đã giết rồi. Ngoài ra, ai nấy đều vô tội. Hãy hàng đi cho khỏi chết!
Quân sĩ đều trở giáo xin hàng. Náo động chỉ chốc lát, rồi quân dân yên ổn ngay.
Vân Trường đem đầu Xa Trụ đi đón Huyền Ðức, kể rõ việc Xa Trụ mưu hại nên phải chém đầu.
Huyền Ðức kinh hãi mà rằng:
- Nếu Tào Tháo kéo đến thì làm thế nào?
Vân Trường nói:
- Em với Dực Ðức sẽ nghênh chiến!
Huyền Ðức ân hận mãi, rồi vào thành Từ châu. Phụ lão cùng trăm họ đứng hai bên đường đón tiếp.
Huyền Ðức về phủ tìm Trương Phi, thì thấy Phi đã đem cả nhà Xa Trụ ra giết hết!
Huyền Ðức than rằng:
- Giết mất người tâm phúc của Tháo, đời nào hắn chịu bỏ qua?
Nhưng Trần Ðăng nói:
- Sứ quân khỏi lo. Tôi có một kế đẩy lui quân Tào...
Ðó chính là:
Thân cô, đã thoát xa hang cọp, Mẹo giỏi rồi đây tắt khói lang.
Chú thích:
Chim Uyên, chim Lộc đi có hàng, đứng có lối, giống như bá quan trong triều
Xưa Sở Bá Vương Hạng Vũ có mời Hán Vương Lưu Bang tới Hồng Môn dự tiệc.
Tiệc nửa chừng, Phạm Tăng bảo nhỏ Hạng Trang rút kiếm ra trước xin múa "làm vui", để rồi thừa lúc bất ngờ chém chết Hán Vương.
Nhưntg Hạng Bá biết ý, muốn che chở cho Hán Vương, cũng bước ra múa đôi với Trang, rồi gạt Trang ra một bên, che đỡ không cho hại Hán Vương.
Sau đó, Phàn Khoái biết tin, chạy thẳng đến tiệc Hồng Môn, cứu nguy cho Hán Vương.

Chương 22: Viên, Tào Khởi Ba Quân Mã Bộ Quan, Trương Bắt Hai Tướng Vương, Lưu

Nhắc lại, Trần Ðăng hiến kế cho Huyền Ðức rằng:
- Tào Tháo chỉ sợ Viên Thiệu. Hiện Thiệu như con hổ chiếm cứ bốn châu Tinh, U, Thanh, Ký. Quân giáp sĩ có tới một trăm vạn, văn quan võ tướng rất nhiều, thế lực rất mạnh. Sao Sứ quân không sai người sang đó cầu cứu?
Huyền Ðức phân vân nói:
- Thuở nay ta không qua lại với người, phần ta mới hại em người, có lý nào người lại chịu giúp ta.
Trần Ðăng nói:
- Ỷ đây có một người thông gia với Viên Thiệu đã ba đời rồi, nếu được bức thư của người ấy, ắt Viên Thiệu không nỡ từ chối.
Huyền Ðức hỏi:
- Người nào thế?
Trần Ðăng đáp:
- Người này chính là người vẫn được Sứ quân trọng đãi kính lễ hàng ngày đó.
Huyền Ðức chợt nhớ ra:
- Là Trịnh Khanh Thành tiên sinh phải không?
Trần Ðăng cười đáp:
- Chính phải.
Nguyên Trịnh Khanh Thành tức là Trịnh Huyền, từ nhỏ có tài và hiếu học, từng thụ nghiệp Mã Dung. Mỗi khi Mã Dung ngồi giảng bài thì buông trướng đỏ. Phía ngoài học trò ngồi, phía trong thì đoàn con hát hầu vui. Những cô hầu gái thì đứng hai bên. Trịnh Huyền học với thầy suốt ba năm mà luôn luôn nhìn thẳng, không bao giờ nghiêng mắt liếc ngang một cái. Mã Dung lấy làm lạ, lòng khen thầm. Khi thành tài, Huyền xin nghỉ trở về. Mã Dung than rằng:
- Hết thẩy học trò của ta, chỉ có một mình Trịnh Huyền lãnh hội được cái học bí truyền của ta!
Trong nhà Trịnh Huyền, ai cũng biết chữ. Ðến lũ đầy tớ gái cũng thông thuộc Kinh Thi. Một hôm có con hầu ăn nói thất thố làm trái ý Huyền, Huyền bắt quỳ dưới thềm rất lâu. Một con khác đi qua trông thấy, hỏi đùa bớn rằng:
- Vì sao mà sa vào chỗ bùn lầy như vậy? (1)
Con hầu bị phạt đám ngay:
- Chợt khi lỡ lời, gặp phải lúc ông ấy đang giận. (2)
Ấy, đại để nếp nhà phong nhã như thế. Ðời Hoàn Ðế, Huyền làm quan đến chức Thượng Thư. Sau gặp loạn Thập Thường Thị, Huyền bỏ quan, về làm ruộng ở Từ Châu.
Khi Huyền Ðức còn ở Trác quận, đã có học với Trịnh Huyền, đến khi làm quan Mục Từ châu vẫn thường đến nhà thỉnh giáo và kính lễ rất hậu.
Bấy giờ Huyền Ðức nhớ ra, mừng lắm, bèn hiệp với Trần Ðăng đến nhà Trịnh Huyền nhờ viết thư.
Trịnh Huyền khẳng khái nhận lời, viết một phong thư giao cho Huyền Ðức. Huyền Ðức liền sai Tôn Càn đi suốt đêm đem qua Hà Bắc.
Viên Thiệu xem thư xong, nghĩ thầm:
- Huyền Ðức đã hại em ta, lẽ nào ta lại giúp hắn, ngặt vì có thư của Trịnh Thượng thư, nếu không đi thì không được.
Viên Thiệu liền triệu tập hết các quan văn võ để bàn việc hưng binh đánh Tào Tháo.
Mưu sĩ Ðiền Phong can rằng:
- Binh chinh chiến luôn mấy năm, bá tánh đều khổ cực, kho đụn thiếu hụt rồi. Nay không thể khởi đại binh được nữa. Chỉ nên trước sai người về Kinh dâng tin thắng trận lên Thiên Tử. Nếu không báo tiệp được thì hãy dâng biểu kể tội Tào Tháo ngăn đường không cho ta phò Vua. Rồi sau này đem binh ra đóng Lê Dương, tăng thêm chiến thuyền dàn ở Hà Nội, sửa sang khí giới, chia quân tinh nhuệ đi đóng chẹn các chỗ biên giới. Như thế, trong vòng ba năm, việc lớn ắt thành.
Mưu sĩ Thẩm Phối nói:
- Không được! Với tài thần võ của Minh công, lại thêm đất Hà Bắc cường thịnh này thì hưng binh đánh giặc Tào dễ như trở bàn tay. Việc gì phải chờ đợi dềnh dang ngày này qua tháng khác?
Mưu sĩ Thư Thụ lại nói:
- Cái sách lược chế thắng không phải ở sự cường thịnh. Vả lại Tào Tháo giỏi thi hành pháp lệnh, quân sĩ tinh luyện, không như hạng Công Tôn Toản ngồi một xó chịu khốn. Nay nếu bỏ cái kế hay "báo tiệp tâu công" mà đi khởi quân vô danh nghĩa, thiết nghĩ Minh công không nên làm.
Nhưng mưu sĩ Quách Ðồ nói:
- Nói thế là sai! Ðem binh đánh Tào Tháo, sao gọi là vô danh? Lúc này, Minh công nên kịp thời mưu đại nghiệp. Xin thể theo lời Trịnh Thượng thư, hợp cùng Lưu Bị, nêu cao đại nghĩa, tiêu diệt giặc Tào, trên hợp ý trời, dưới hợp lòng dân. Thực là cơ hội rất tốt.
Thế là bốn mưu sĩ tranh luận giằng co, Viên Thiệu trù trừ chưa biết quyết định ra sao? Bỗng lại có hai mưu sĩ Hứa Du, Tuân Thầm từ bên ngoài bước vào. Thiệu nói:
- Hai người này có nhiều kiến thức đây. Thử hỏi xem chủ trương thế nào?
Hai người vào thi lễ xong, Thiệu hỏi:
- Có Trịnh Thượng thư gửi thư đến đây, bảo ta giúp Lưu Bị đánh Tào Tháo. Vậy nên khởi binh hay không khởi binh?
Hai người đồng thanh thưa:
- Minh công lấy nhiều phục ít, lấy mạnh đánh yếu, đánh giặc nhà Hán để phò nhà Hán. Nên khởi binh lắm!
Viên Thiệu cười nói:
- Lời hai ngươi nói rất hợp ý ta!
Liền viết một phong thư phúc đáp, sai Tôn Càn trở về trao cho Huyền Ðức, hẹn chuẩn bị sẵn sàng tiếp ứng.
Sau đó, Viên Thiệu sai Thẩm Phối và Phùng Kỷ làm Thống quân; Ðiền Phong, Tuân Thầm, Hứa Du làm mưu sĩ, còn Nhan Lương và Văn Xú làm Tướng quân, khởi mười lăm vạn mã quân, mười lăm vạn bộ quân, cộng hết là ba mươi vạn tinh binh, nhằm hướng Lê Dương tiến phát.
Thiệu phân phát xong rồi, Quách Ðồ tiến lên nói:
- Nay Minh công lấy đại nghĩa mà đánh Tào Tháo. Vậy phải làm hịch loan truyền trong nhân dân, hài tội của Tháo, làm cho rõ cái lẽ khiến ta khởi binh, để cho danh chánh ngôn thuận thì mới có thêm uy lực.
Thiệu nghe lời, sai viên thư ký Trần Lâm thảo tờ hịch.
Nguyên Trần Lâm tự Khổng Chương, tài văn nổi tiếng. Thời Hoàn Ðế đã làm quan Chủ Bạ, vì can ngăn Hà Tiến không được, rồi gặp loạn Ðổng Trác, chạy loạn lên Ký Châu, được Viên Thiệu dùng làm Ký Thất. Bấy giờ Trần Lâm vâng lệnh cầm bút thảo ngay một bài hịch.
Hịch văn như sau:
Thường nghe rằng: bậc minh chúa gặp nguy mà chế biến, kẻ trung thần lo nạn nước mà tùng quyền. Cho nên, có người phi thường rồi sau mới có việc phi thường. Có việc phi thường rồi mới có công lao phi thường. Người phi thường ấy không phải ai cũng có thể bắt chước làm nổi.
Xưa kia, nhà Tần mạnh gặp lúc vua yếu, Triệu Cao nắm hết quyền bính, chuyên chế việc triều đình, tự mình tác oai tác phúc. Thiên hạ nhiều người oán hận nhưng không ai dám nói gì. Thế mà rồi hắn cũng chết thảm ở cung Vọng Di, tổ tông mang tiếng ô nhục, để tiếng xấu lưu muôn đời.
Cho đến cuối đời bà Lã hậu, hai tên Sản, Lộc chuyên chính, bên trong giữ cả hai quân, bên ngoài thống chế hai nước Lương, Triệu, lạm quyền quốc sự, quyết việc nơi Cấm đình, dưới lăng loàn, trên suy yếu, bốn bể ai cũng đau lòng. Vì thế Dáng Hầu (3) với Chu Hư Hầu (4) mới hưng binh phẫn nộ, tru di quân nghịch bạo, tôn lập đức Thái Tông (5) làm hưng thịnh lại Vương đạo, bốn cõi quang minh rực rỡ. Ðó là cái gương lớn: Ðại thần tùng quyền vậy.
Ngày nay có viên Tư Không Tào Tháo làm càn. Ông nó tên Ðằng, làm Trung Thường Thị, đã từng thông với bọn Tả Quản, Từ Hoàng làm điều yêu nghiệt, tham tàn càn rỡ, tổn thương phong hóa, tàn ngược nhân dân.
Cha nói tên Tung, vốn con nhà ăn mày được dắt về nuôi, nhờ có của tiền mua lấy chức vị, xe vàng khiêng ngọc đút lót chỗ quyền môn, trộm cắp đỉnh tư, làm nghiêng đổ đồ quốc bảo.
Ðến nó tên Tháo, con thằng tôi tớ, cháu tên quan hoạn, nên chẳng có nết na gì, tai quái luông tuồng, ham loạn lạc, vui trong tai vạ của nước non.
Mạc phủ (6) đây, đổng thống quân ưng dương, tảo trừ lũ hung nghịch. Gặp hồi Ðổng Trác cướp quyền hại nước, đã vung gươm khua trống, truyền lệnh ra Ðông Hạ, chiêu tập anh hùng, không kể người xấu nết hèn, chỉ cốt dùng lấy việc, nên mới để Tào Tháo được cùng mưu việc, cho giữ một cánh quân, tưởng rằng chim ưng, chó săn cũng có chút tài khả dụng.
Không ngờ Tháo là đứa ngu si dốt nát, tiến liều lui bậy, làm tổn quân mã, mất cả nhuệ khí ba quân. Mạc phủ lại phải rèn luyện lại quân binh, sửa sang quân ngũ, rồi tâu xin cho nó sang Ðông quận làm Thứ Sử Duyện châu. Thân dê đội lốp cọp, nắm được quyền hành, những tưởng rồi nó sẽ đem thân khuyển mã để báo được trận thua khi trước như quân Tần báo thù Tấn.
Thế mà nó nhân được thể, dám làm trò lợn vượt qua rào, hung hăng tàn bạo, chiếm cứ liên miên, hại người hiền, giết người ngay. Quan cố Thái Thú Cửu Giang Biên Nhượng là bậc anh tài tuấn vĩ, thiên hạ đều biết tiếng, nhìn ngay nói thẳng, không lời dua nịnh, mà cũng bị nó giết hại, đầu bêu ngọn giáo, vợ con bị nạn diệt vong. Từ đó khắp kẻ sĩ ai ai đều tức giận, nhân dân chốn chốn càng xót xa căm hờn. Một người vung cánh tay, trăm họ cùng hưởng ứng, nên quân nó bị phá ở Từ Châu, đất nó mất về tay Lữ Bố. Thân nó bơ vơ nơi cõi Ðông, không biết nương tựa vào đâu?
Mạc phủ nghĩ đến nghĩa "cành mạnh nâng đỡ nhánh mềm", vả cũng vốn không dung đảng giặc, cho nên lại giương cờ, mặc giáp, gióng trống, khua chiêng đem quân tới cứu nó và đánh quân Lữ Bố tan vỡ, cứu cho nó khỏi cái nạn tử vong, lại phục hồi cho nó cái địa vị phương bá. Thế thì, Mạc phủ tuy không có công đức gì với trăm họ Duyện Châu nhưng đã làm phúc lớn cho Tháo lắm vậy.
Về sau, khi loan giá về Ðông Ðô, bị lũ giặc theo cướp, bấy giờ Ký Châu đang có việc cảnh cấp ở phía Bắc, Mạc phủ chưa thể rời ra được, nên đã sai quan tùng sự Trung lang Từ Huân đến truyền cho Tháo phải vào mà sửa sang chốn tôn miếu, giúp đỡ ấu quân. Thế mà Tháo nó dám rông rỡ làm càn, hiếp vua dời giá ra chỗ khác. Nó khinh nhờn vương thất, làm bại hoại pháp chế, rối loạn kỷ cương, ngồi khuynh loát cả Tam đài, chuyên chế hết cả triều chính, muốn thưởng ai mặc lòng, muốn giết ai cứ nói. Yêu ai thì làm rạng tới ba đời, ghét ai thì giết cả ba họ. Ai tụ tập luận bàn thì bị chém công khai. Ai bí mật dị nghị thì bị giết thầm lén. Trăm quan phải ngậm miệng, người đi đường chỉ đưa mắt cho nhau, không ai dám nói tiếng nào. Chức Thượng Thư chỉ còn biết ghi chép buổi triều hội Công Khanh, ngồi đứng cho có vị. Như cố Thái úy Dương Bưu, trải coi hai Ty, ở địa vị nhất phẩm quốc gia, thì Tháo gườm mắt căm ghét, vu oan tội tình, đánh đập thảm thương, tước hết chức quyền, đuổi ra điền lý. Tháo đã tự ý làm càn, không thèm coi hiến cương ra gì nữa. Văn nghị lang Triệu Ngạn, lòng trung nói thẳng, nghĩa ấy đáng khen, Thánh triều nghe hợp đạo, long nhan vui tươi, gia thưởng tước lộc. Tháo liền ganh tỵ, mê đoạt Thánh minh, chặn lắp đường lối, không cho ai vào chầu Vua, rồi tự tiện bắt Ðại thần, không tâu mà giết, Vua chẳng biết gì.
Lại như Lương Hiếu Vương là anh em cùng mẹ với Ðức Tiên Ðế, lăng tẩm tôn quý, dẫu đến cây dâu cây tử, gốc bá cành tùng cũng đáng được kính trọng thay, thế mà Tháo nó thân đem tướng sĩ quân lính đến khai quan quật mộ, phơi thây giữa trời, cướp lấy vàng bạc châu báu, đến nay Thánh triều còn chưa ráo lệ, sĩ dân vẫn còn đau lòng (7). Nó lại còn đặt ra chức Trung lang tướng đào mả, chức Hiệu úy bại vàng, đi đến đâu tàn hại đến đó, dẫu người chết nằm dưới đáy mồ vẫn không tha, biết bao nhiêu hài cốt bị bươi móc lồ lộ giữa trời.
Thân ở ngôi Tam công mà nó quen thói trộm cướp, làm nhơ cả nước, làm nhục muôn dân, gây vạ độc địa cho cả vong hồn người chết. Chính sự nó thì tinh ranh thảm khắc, điều luật bầy ra trói buộc khắp mặt, cạm bẫy chăng đầy đường khắp lối, khiến ai nấy giơ tay đụng phải lưới, bước chân mắc phải tròng. Cho nên dân vô tội hai xứ Duyện, Dự đau khổ lầm than, tiếng rên la thấu chốn Ðế Ðô rất là ai oán. Trải xem sử sách cổ kim, những kẻ làm tôi tham tàn khốc liệt cũng nhiều, nhưng không kẻ nào tai hại bằng tên Tháo ngày nay nữa.
Mạc phủ đang bận hỏi tội đứa ngoại gian, chưa kịp răn trách đến nó tức là còn nấn ná rộng dung, tưởng nó sẽ sửa lầm, cải lỗi đi chăng? Thế mà nó vẫn lòng lang dại sói, manh tâm gây vạ, muốn đạp đổ rột rường, làm cho nhà Hán thế cô sức yếu. Nó hãm hại người trung, chính là nó muốn củng cố địa vị độc tài để được tự làm ác như con cú độc vậy.
Trước đây, Mạc phủ gióng trống Bắc chinh, trừ tên giặc dữ Công Tôn Toản, phải cầm vòng vây một năm trời, Tháo nhân lúc quân giặc chưa tan, dám ngầm mưu thông với giặc, đưa thư hẹn họp, ngoài mặt giả cách giúp vua, trong lòng rình toan đánh úp. May được kẻ đưa thư tiết lộ, giặc Toản bị bêu đầu, và nọc độc của tên Tháo phải rụt lại, chẳng mưu được điều bội nghĩa. Ngỡ thế là yên, ngờ đâu nó lại dám đóng chẹn Ngao thương, ngăn sông gây việc, toan đem đôi càng con bọ ngựa để cản bánh Long xa!
Mạc phủ nay phụng oai linh nhà Hán đi dẹp bốn phương. Quân có kích dài trăm vạn ngọn, ngựa khỏe nghìn đàn, phấn khích tinh thần như tráng sĩ, sức lực tựa Hoàng, Dục, Hoạch {8}, vương thế mạnh nỏ cứng, cung bền. Quân đội Tinh châu vượt núi Thái hàng mà đi. Binh mã Thanh Châu lội ngang sông Tế, Tháp mà tại (9). Ðại quân băng qua sông Hoàng hà đánh mặt trước, quân Kinh châu lại tiến vào đất Uyển, Diệp đánh mặt sau. Thế mạnh như sấm ran cọp đuổi vào ổ giặc, thì khác gì nổi lửa lớn mà đốt mớ cỏ khô, dốc nước biển cả để tưới lò than nhỏ! Giặc Tháo thế nào mà chẳng bị tiêu diệt?
Vả lại những quân sĩ của Tháo có thể đánh trận được, đều là những người quê quán ở hai châu U, Ký bị bắt buộc mà phải theo. Ai ai cũng có bụng oán, muốn về quê hương, ứa nước mắt trông về phương Bắc. Ngoài ra, những người Duyện, Dự đều là những quân sĩ của Lữ Bố, Trương Dương còn sót lại, vì bị ức hiếp, tạm thời đi theo, cánh quân nọ thù ghét cánh quân kia, sẵn sàng trở giáo. Nếu ta lên gò cao đánh trống, phất cờ trắng để mở đường cho họ về hàng, tất họ sẽ bỏ chỗ tối, tìm chỗ sáng. Chỉ một trận thì như đất lở ngói tan, không cần phải đâm chém đổ máu.
Hiện nay nhà Hán suy vi, cương duy lỏng lẻo, Thánh triều không có một người nào giúp, tay chân như bị trói, không thể nào vùng vẫy được. Ỷ đất trực thuộc triều đình, những vị giản luyện đều phải cúi đầu xếp cánh, không thể trông cậy vào ai. Tuy có kẻ sĩ trung nghĩa, nhưng bị loạn thần bạo ngược hiếp chế, thì còn phát triển khí tiết của mình làm sao? Hơn nữa, Tháo nó sai hơn bảy trăm tinh binh tay chân ngày đêm vây kín cung khuyết, ngoài mặt giả làm quân túc vệ, kỳ thực là giam cầm nhà Vua.
Mạc phủ sợ rằng cái mầm phản nghịch từ đó mỗi lúc một nẩy nở thêm, lúc này là lúc kẻ trung thần phải đem gan óc báo đền, là cơ hội để các liệt sĩ lập công báo quốc. Há chẳng nên cùng hết sức ru?
Tháo nó lại hay giả thác chiếu Vua, sai đi gọi binh các nơi tiếp viện. Sợ rằng các châu quận ở xa không rõ mưu gian, lại tưởng rằng lệnh Thiên Tử thực mà giúp lầm kẻ nghịch, thì hóa ra theo giặc phản Vua, mất hẳn danh nghĩa, để tiếng cười cho thiên hạ sau này. Vậy mà những bậc khôn ngoan ắt không làm như thế!
Nay mai quân Tinh, U, Thanh, Ký, bốn châu cùng tiến (10). Thư đưa tới Kinh Châu mời cùng ra binh với Kiến Trung tướng quân hợp làm thanh thế (11). Các châu quận hãy chấn chỉnh nghĩa binh, liên lạc với nhau nơi cảnh giới, thị vũ dương uy, cùng khuông phò xã tắc, thế là cái công phi thường đã rõ rồi vậy.
Ai lấy được thủ cấp Tào Tháo sẽ được phong Hầu năm mươi vạn hộ, thưởng tiền năm mươi vạn.
Những Thiên, Tỳ, Tướng, Hiệu& ai đem quân đến hàng, đều không bị hỏi han gì cả. Ta sẵn sàng mở rộng đường ân tín, ban thưởng tuyên dương cho ngay.
Nay làm tờ hịch này bố cáo khắp thiên hạ, để bốn phương biết rằng Thánh triều đang bị cái nạn câu thúc nguy cấp!
Viên Thiệu xem xong tờ hịch thì mừng lắm, liền sai người đi đưa đến các châu quận, và yết thị ở bến đò, treo dán khắp các cửa ải.
Tờ hịch truyền lan tới Hứa Ðô, bấy giờ Tào Tháo đang bị cảm gió nhức đầu, nằm trên giường dưỡng bệnh. Tả hữu đem vào trình, Tháo xem xong, rợn tóc rùng mình, mồ hôi ra như tắm, bất giắc thấy hết nhức đầu, ngồi phắt dậy, nhảy xuống đất, quay hỏi Tào Hồng:
- Có biết ai làm bài hịch này không?
Hồng thưa:
- Nghe đâu Trần Lâm chủ bút.
Tháo cười bảo:
- Tài văn còn phải có võ lược đi kèm nữa chứ! Văn Trần Lâm hay, nhưng võ Viên Thiệu kém thì sao?
Nói rồi liền họp các mưu sĩ bàn việc nghênh địch. Khổng Dung hay được việc ấy liền ra mắt Tào Tháo mà can rằng:
- Viên Thiệu thế lực đang mạnh, không nên đánh với hắn, xử hòa thì hay hơn.
Tuân Húc nói:
- Viên Thiệu là đồ vô dụng, hà tất phải dụng hòa?
Dung nói:
- Viên Thiệu có đất rộng dân cường. Bộ hạ như Hứa Du, Quách Ðồ, Thẩm Phối, Phùng Kỷ đều là những kẻ sĩ trí mưu. Ðiền Phong, Thư Thụ là những trung thần. Nhan Lương, Văn Xú đều là những võ tướng dũng lược quán tam quân. Ngoài ra bọn Cao Lâm, Trương Cáp, Thuần Vu Quỳnh đều là những danh tướng đời nay. Sao bảo Thiệu là kẻ vô dụng được?
Húc cười, nói:
- Quân Thiệu nhiều, nhưng không chỉnh. Ðiền Phong tính cương mà hay phạm thượng. Hứa Du tham lam mà không có trí. Thẩm Phối tự chuyên mà vô mưu. Phùng Kỷ tính quả quyết nhưng vô dụng. Mấy kẻ ấy không thể dung được nhau, ắt sinh nội biến. Còn Nhan Lương, Văn Xú chỉ có cái sức khỏe của kẻ thất phu, đánh một trận có thể bắt được. Ngoài ra là những bọn lau nhau, lúc nhúc, dẫu có trăm vạn đi nữa đáng kể làm gì?
Khổng Dung lặng thinh không nói nữa. Tháo mừng rỡ nói:
- Thật đúng như luận liệu Tuân Văn Nhược!
Liền lập tức sai Lưu Ðại làm Tiền quân, Vương Trung làm Hậu quân dẫn năm vạn binh, kéo cờ hiệu Thừa tướng, tiến ra Từ châu đánh Lưu Huyền Ðức. Nguyên Lưu Ðại là Thứ sử Duyện châu, sau Tháo kéo đến, Ðại xin hàng. Tháo phong cho chức Thiên tướng. Nay cho lãnh binh cùng Vương Trung.
Còn Tháo góp hết các tướng dẫn đại quân hơn hai mươi vạn kéo đến Lê dương cự Viên Thiệu.
Trình Dục nói:
- Sợ e Lưu Ðại, Vương Trung làm không nên việc.
Tào Tháo nói:
- Ta cũng biết hai tướng ấy không phải là địch thủ của Lưu Bị, nhưng hãy tạm hư trương thanh thế như vậy. Rồi sau sẽ liệu.
Bèn dặn hai tướng:
- Không được khinh chiến. Phải đợi ta phá xong Viên Thiệu thì sẽ quay binh về đánh Lưu Bị.
Lưu Ðại, Vương Trung vâng lệnh kéo đi.
Còn Tháo cũng kéo binh ra Lê dương. Ðến nơi, quân hai bên đóng cách nhau chừng tám mươi dặm. Bên nào cũng đào hầm đắp lũy đề phòng chớ không chịu đánh.
Hai bên cầm cự như thế từ tháng tám đến tháng mười. Về phía Hà bắc, vì Hứa Du thấy Thẩm Phối được lãnh binh thì không thích. Thư Thụ cũng giận Viên Thiệu không dùng kế của mình. Các mưu sĩ bất hòa với nhau, nên chẳng buồn nghĩ đến việc tiến thủ gì. Viên Thiệu nghi hoặc trong lòng, cũng không buồn nghĩ tới tiến binh nữa.
Tháo dò biết được, bèn gọi hàng tướng Tang Bá, bộ hạ cũ của Lữ Bố, sai đóng giữ mặt Thanh, Từ; sai Vu Cấm, Lý Ðiển đóng đồn trên sông, để Tào Nhân tổng đốc đại quân đóng giữ Quan Ðộ. Tháo tự mình dẫn một cánh quân về Hứa đô.
Nói về Lưu Ðại, Vương Trung dẫn năm vạn quân ra đến Từ châu cách chừng một trăm dặm thì hạ trại, hư trương cờ hiệu "Thừa tướng" nơi trung quân, chưa dám tiến binh, chỉ sai quân đi nghe ngón tin tức mặt trận Hà Bắc.
Huyền Ðức không rõ quân Tào Tháo hư thực thế nào nên cũng không dám bạo động, chỉ cho người đi Hà Bắc thám thính xem sao.
Bỗng Tháo sai người tới truyền cho Lưu Ðại, Vương Trung tiến đánh. Hai người họp nhau trong trại thương nghị.
Lưu Ðại nói:
- Thừa tướng thúc giục đánh thành như vậy ông hãy tiến binh đi trước!
Vương Trung thoái thác:
- Thừa tướng sai ông đi trước, sao ông lại nạnh tôi?
Lưu Ðại nói:
- Ta là chủ tướng, lẽ nào lại đi trước?
Vương Trung nói:
- Vậy tôi và ông cùng tiến một lượt vậy.
Lưu Ðại nói:
- Thôi, để ta với ngươi bắt thăm, hễ ai bắt trúng thì đi trước.
Khi vò hai mảnh giấy rồi gắp, thì Vương Trung bắt được thăm có chữ "tiên", Ðại được chữ "hậu". Vương Trung đành dẫn lấy một nửa quân mã tiến đánh Từ châu.
Huyền Ðức nghe binh mã Tào Tháo kéo đến, liền thỉnh Trần Ðăng vào thương nghị:
- Viên Bản Sơ tuy đóng binh tại Lê Dương, nhưng vì các mưu sĩ bất hòa nên không chịu ra binh. Còn Tào Tháo lúc nầy không biết hắn ở nơi đâu mà nơi Lê Dương không thấy dựng cờ hiệu của hắn, còn nơi đây lại có, thế là làm sao?
Trần Ðăng nói:
- Tào Tháo nó quỷ quyệt lắm. Thế nào hắn cũng coi Hà Bắc là trọng, chắc thế nào hắn cũng có mặt ở đó. Bởi thế, hắn cố ý kéo cờ hiệu ở đây để hư trương thanh thế. Tôi chắc Tháo không có ở đây đâu.
Huyền Ðức quay lại hỏi Quan, Trương:
- Hai em, ai dám ra đó thám thính tình hình của giặc không?
Trương Phi liền bước ra nói:
- Em xin đi.
Huyền Ðức nói:
- Em tính nóng nẩy, e rằng làm hư việc của anh.
Trương Phi nói:
- Dẫu có thằng Tào Tháo đến nữa, em cũng xin bắt về đây!
Vân Trường lại bước ra nói:
- Xin để em đi xem động tĩnh thế nào?
Huyền Ðức nhận lời và nói:
- Vân Trường đi, anh mới an dạ.
Vân Trường liền dẫn ba ngàn quân kéo ra khỏi thành. Bấy giờ tiết trời mới sang đông, mây xám kéo u ám, hoa tuyết bay tơi bời. Người ngựa dàn trận ngoài mưa tuyết xong, Vân Trường cầm đao giục ngựa ra, lớn tiếng gọi Vương Trung ra nói chuyện.
Trung thúc ngựa ra nói:
- Thừa Tướng đã tới đây, sao không hàng đi?
Vân Trường đáp:
- Hãy mời Thừa Tướng ra đây, ta có việc cần đàm đạo.
Vương Trung nói:
- Thừa Tướng há đi hạ mình nói chuyện với một đứa thất phu kia sao?
Vân Trường cả giận, vung đao tới chém. Vương Trung múa giáo đón đánh. Hai ngựa giao kề, đánh chừng vài hiệp, Vân Trường giả thua bỏ chạy. Vương Trung rượt theo. Ðến chân núi, Vân Trường hét lên một tiếng quay ngựa trở lại, múa đao chém. Trung chống đỡ không nổi, vội quay ngựa chạy trốn. Vân Trường bèn cắp ngược đao ở tay trái, thúc ngựa đuổi sát rồi đưa tay mặt nắm lấy thắc lưng, lôi xiết Trung khỏi yên ngựa, bắt sống bỏ nằm ngang trên lưng ngựa mà về trận. Quân Vương Trung bỏ chạy tán loạn.
Vân Trường áp giải Vương Trung về Từ Châu nạp cho Huyền Ðức. Huyền Ðức truyền kẻ tả hữu dẫn vào và hỏi:
- Ngươi là ai? Làm chức gì mà dám mạo xưng là Tào Thừa Tướng?
Vương Trung run lập cập nói:
- Tôi đâu dám man trá. Vì có lệnh Thừa Tướng bắt phải hư trương thanh thế để làm nghi binh như vậy. Quả thực Thừa Tướng không có ở đây.
Huyền Ðức cười thầm, rồi sai lấy áo xiêm cho Vương Trung mặc, lấy cơm rượu cho ăn uống, và rồi sai quân tạm giam lại, chờ bắt được Lưu Ðại sẽ hay.
Vân Trường nói:
- Em biết ý anh muốn giải hòa, nên cố bắt sống dẫn về.
Huyền Ðức nói:
- Ta e Dực Ðức nóng nảy giết mất Vương Trung nên không dám sai đi. Cái hạng người như thế giết làm chi vô ích, cứ để sống mà giảng hòa hay hơn.
Trương Phi nghe qua, hăm hở nói:
- Nhị ca đã bắt được Vương Trung, vậy để em ra bắt Lưu Ðại cho.
Huyền Ðức nói:
- Lưu Ðại trước kia đã từng làm Thứ Sử Duyện Châu. Hồi đánh Ðổng Trác ở Hổ Lao quan, hắn đường đường là một mặt chư hầu. Nay hắn lãnh Tiền quân tới đây, không thể khinh địch.
Trương Phi nói:
- Cái đồ chuột nhắt ấy, kể làm gì? Em sẽ làm như nhị ca: bắt sống nó về đây cho kỳ được.
Huyền Ðức nói:
- Chỉ sợ em hại mất mạng nó, làm lỡ việc lớn thôi!
Trương Phi cam kết:
- Nếu em giết nó, em đền mạng em cho đại ca.
Buộc lòng, Huyền Ðức phát cho Trương Phi ba ngàn quân. Trương Phi mừng rỡ, liền kéo binh ra khỏi thành khiêu chiến. Lưu Ðại nghe tin Vương Trung bị bắt, thì sợ hãi chỉ một mực đóng cửa trại không ra.
Trương Phi ngày ngày đến trước trại chửi mắng, khiêu khích. Nhưng Ðại nghe cái tên "Trương Phi" với tiếng quát như sấm, thì càng sợ rúm người lại, không dám ló đầu ra!
Qua ba ngày rồi mà Lưu Ðại vẫn cố thủ, Trương Phi trong lòng buồn bực, liền nẩy ra một kế, bèn truyền lệnh cho quân sĩ canh hai đêm nay đi cướp trại địch. Ban ngày, Trương Phi vào trướng uống rượu giả tảng say, tìm vạch tội quân sĩ, rồi bắt một tên lính canh, đánh ột trận thật đau và trói ở trong dinh, lại nói rằng:
- Ðợi đêm nay, khi cất quân, sẽ chém đầu nó tế cờ!
Nhưng sau đó, lại bí mật bảo tả hữu thả ra. Tên quân thoát được, trốn ra khỏi trại, chạy ngay sang trại Lưu Ðại đầu hàng và báo:
- Trương Phi định đêm nay đến cướp trại Tướng quân đó.
Lưu Ðại hay được tin, lại thấy tên quân bị đánh đập tàn nhẫn, thương tích nặng nề, nên tin lời ngay. Ðại bèn bỏ trại trống không, đem hết quân ra phục bên ngoài, chờ Trương Phi đến cướp trại thì vùng ra giết.
Ðêm ấy, Trương Phi chi quân ba đạo: một đạo ước chừng ba mươi người vào thẳng trại Lưu Ðại mà phóng hỏa, còn hai đạo kia lẻn ra phục sau trại, cứ trông lửa hiệu cháy mà hai mặt giáp công.
Ðến canh ba, Trương Phi tự dẫn tinh binh đi chẹn hẳn lối sau của Lưu Ðại. Khi ba mươi người xông thẳng vào trong trại đốt lửa, quân phục của Lưu Ðại vừa toan đánh vào thì hai cánh quân của Trương Phi đã đổ tới đánh ép lại. Quân Lưu Ðại náo loạn, không rõ quân Trương Phi nhiều ít thế nào, bỏ trốn tứ tán.
Ðại thấy nguy, bèn dẫn một đội quân cướp đường mà chạy. Chạy thế nào lại đụng ngay phải Trương Phi. Ðại toan quay ngựa, nhưng Phi đã sấn tới, chỉ vung xà mâu có một hiệp là bắt sống được Ðại. Quân Ðại xin hàng hết, Phi sai người về Từ Châu trước báo tin thắng trận
Huyền Ðức hay được tin ấy, mừng rỡ bảo Vân Trường rằng:
- Tam đệ bấy lâu nay tính tình nóng nảy, nay lại có mưu lược như vậy thật ta hết lo rồi.
Nói rồi liền sai quân ra ngoài thành đón rước. Khi điệu Lưu Ðại về, trông thấy Huyền Ðức, Trương Phi đắc chí vểnh râu lên nói:
- Bấy lâu nay đại ca chê em lỗ mãng, nay thấy thế nào?
Huyền Ðức cười đáp:
- Nếu anh không nói khích, em đâu chịu dùng mưu!
Phi sung sướng cười ha hả, rồi sai dẫn Lưu Ðại tới. Khi quân sĩ giải Lưu Ðại tới, Huyền Ðức vội xuống ngựa, đến mở trói cho Lưu Ðại mà tạ rằng:
- Tiểu đệ Trương Phi trót mạo phạm, xin Lưu công tha tội cho!
Bèn mời vào thành, lại truyền thả Vương Trung ra, cùng bày tiệc thết đãi cả hai tử tế.
Huyền Ðức lại nói với hai tướng ấy:
- Trước đây Xa Trụ vì mưu hại Bị này, nên không thể không giết. Thừa tướng lại ngờ Bị này bội phản nên cử hai Tướng quân đến đây vấn tội. Bị đã chịu ơn lớn của Thừa Tướng, những mong báo đáp, có đâu dám làm phản. Mong rằng hai Tướng quân về Hứa Ðô, sẽ lựa lời phân biện khéo léo giúp cho, thì may cho Bị lắm.
Lưu Ðại, Vương Trung cùng nói:
- Ðội ơn sâu Sứ quân không giết, vậy khi về cửa Thừa Tướng chúng tôi xin hết sức tìm lời phân biện. Xin Sứ quân cứ an dạ, chúng tôi nguyện đem hết gia quyến ra bảo lãnh việc ấy.
Huyền Ðức tạ ơn. Hôm sau, Huyền Ðức đem hết binh mã của hai tướng ra trao trả, rồi tiễn ra khỏi thành.
Lưu Ðại và Vương Trung đi chưa quá mười dặm, bỗng nghe một hồi trống nổi lên, Trương Phi cầm xà mâu chặn ngang đường thét lớn:
- Anh ta sao lạ thế này? Ðã bắt được tướng giặc sao lại thả?
Tiếng thét như sấm khiến Lưu Ðại, Vương Trung ngồi trên ngựa run bắn người.
Trương Phi trợn mắt tròn xoe, cầm xà mâu sấn tới, nhưng đã có người phi ngựa đến sau lưng kêu lớn:
- Em không được vô lễ!
Thì ra là Quan Vân Trường. Vương, Lưu hai tướng mới hết sợ. Vân Trường bảo Trương Phi:
- Huynh trưởng đã tha, sao em không tuân pháp lệnh?
Trương Phi hỏi lại:
- Lần này tha cho, ngày khác chúng lại đến thì sao?
Vân Trường đáp:
- Ðợi đến lần nữa thì sẽ giết cũng chưa muộn mà!
Lưu, Vương luôn miệng nói:
- Phen này về Hứa Ðô, dù Thừa Tướng giết cả ba họ, chúng tôi cũng đành chịu, quyết không đến đây nữa! Xin Tướng quân tha cho.
Trương Phi trợn mắt nói lớn:
- Cho cả thằng Tào Tháo đem xác tới đây nữa, ta cũng đánh cho không còn mảnh giáp. Thôi hãy gửi tạm hai cái đầu các ngươi đó!
Lưu Ðại, Vương Trung ôm đầu lủi thủi thúc ngựa chạy về.
Sau đó, Huyền Ðức đòi chư tướng đến nghị việc. Vân Trường nói:
- Tào Tháo thế nào cũng đến đây.
Tôn Càn nói:
- Từ Châu là đất trống trải, không nên ở lâu. Chi bằng chia binh ra đóng Tiểu Bái và giữ Hạ Bì, làm thế ỷ dốc mới mong chống được binh Tào.
Huyền Ðức nghe theo, liền sai Vân Trương ra giữ Hạ Bì, đưa Cam, My hai vị phu nhân ra đó. Nguyên Cam phu nhân vốn người Tiểu Bái, còn My phu nhân là em gái My Trúc. Tôn Càn, Giản Ung, My Trúc, My Phương thì giữ Từ Châu. Huyền Ðức cùng Trương Phi ra đóng binh nơi Tiểu Bái.
Còn Lưu Ðại, Vương Trung về đến Hứa đô ra mắt Tào Tháo, nói quyết rằng:
- Lưu Bị không có ý bội phản.
Tháo nổi giận liền mắng:
- Ðồ vô dụng, làm nhục quốc thể, còn để chúng mày làm gì?
Mắng rồi, thét tả hữu lôi hai tướng ra chém.
Ðó là:
Chó, lợn dám tranh cùng hổ mạnh?
Cá, tôm sao chọi được rồng thiêng?
Chú thích::
Nguyên văn: "Hồ vi hồ nê trung?" (Kinh Thi)
Nguyên văn: "Bạc ngôn vãng tố, phùng bỉ chi nộ!" (Kinh Thi)
Tức là Chu Bột
Tức là Lưu Chương
Tức là Hán Văn Ðế
"Mạc phủ" là lời Viên Thiệu tự xưng
Hồi Tào Tháo đi đánh Từ Châu báo thù cha, có sai quân quật mồ mả bá tánh Từ Châu, trong số này có cả lăng mộ Lương Hiếu Vương.
Trung Hoàng, Hạ Dục, và Ô Hoạch là những đại lực sĩ thời cổ
Cháu của Thiệu là Cao Cán làm Thứ Sử Tinh Châu. Con trưởng của Thiệu là Viên Ðàm đóng giữ Thanh Châu
Con thứ của Thiệu là Viên Hy đóng giữ U Châu
Kiến Trung tướng quân tức là Trương Tú.

Chương 23: Nễ Danh Sĩ Lõa Thân Mắng Quốc Tặc Cát Thái Y Đầu Độc Chịu Thảm Hình

Nhắc lại Tào Tháo nổi giận thét chém Lưu Ðại, Vương Trung, thì Khổng Dung can:
- Hai tướng ấy đâu phải là đối thủ của Lưu Bị, nếu chém đi e mất lòng tướng sĩ.
Tào Tháo nghe lời, tha hai người ấy, nhưng cách hết chức tước, rồi muốn tự khởi binh đi đánh Huyền Ðức.
Khổng Dung lại can:
- Hiện nay tiết đông thiên, khí trời đang lạnh, hãy đợi sang xuân cũng chẳng muộn. Nay phải sai người chiêu an bọn Trương Tú và Lưu Biểu, rồi sẽ liệu việc sang đánh Từ châu.
Tào Tháo y lời, liền sai Lưu Hoa tới thuyết Trương Tú. Lưu Hoa đến Tương thành ra mắt Giả Hủ trước, kể rõ thịnh đức của Tào Tháo.
Hủ bèn lưu Hoa ở trong nhà.
Hôm sau vào ra mắt Trương Tú, Giả Hủ kể lại việc Tào Tháo sai Lưu Hoa đến chiêu hàng.
Hai người còn đang bàn bạc bỗng lại có tin báo:
- Có sứ của Viên Thiệu đến.
Trương Tú ời vào.
Sứ giả trình thư lên.
Tú xem qua, thấy cũng có ý chiêu dụ.
Giả Hủ lại hỏi sứ giả:
- Viên công xuất binh đánh Tào Tháo, thắng bại ra sao?
Sứ giả đáp:
- Gặp tiết đông lạnh lẽo phải tạm bãi binh. Nay chúa tôi thấy Tướng quân cùng Kinh châu Lưu Cảnh Thăng đều là quốc sĩ, nên mới sai tôi đến đây ra mắt.
Giả Hủ bỗng cười rộ, bảo sứ giả:
- Ngươi nên trở về gặp Viên Bản Sơ và nói giùm rằng: "Ðến anh em máu mủ còn chẳng dung được nhau, nói chi chuyện bao dung quốc sĩ thiên hạ?"
Rồi xé nát lá thư ngay trước mặt, và thét đuổi sứ giả.
Trương Tú áy náy hỏi:
- Hiện Viên Thiệu đang mạnh, Tào Tháo đang yếu. Nay xé thư đuổi sứ, nếu Thiệu đem quân đến thì làm thế nào?
Giả Hủ nói:
- Viên Thiệu đanh mạnh song binh sĩ bất hòa, ắt bại trận, chi bằng ta theo Tào Tháo là hơn!
Trương Tú hỏi:
- Tào Tháo có mối thù với ta, dung nhau sao được?
Giả Hủ đáp:
- Theo Tào Tháo thì được ba điều lợi: Tháo vâng chiếu Thiên Tử chinh phạt bốn phương, danh chính ngôn thuận, đó là một điều lợi. Thiệu đang mạnh, ta đem sức yếu tới theo, ắt không coi trọng ta. Tháo đang yếu thế, được ta theo ắt mừng, đó là hai điều lợi. Tào công có chí lớn như Ngũ Bá, ắt quên thù riêng để nêu cao đức độ với bốn bể, đó là ba điều lợi. Mong Tướng quân đừng nghi ngại gì nữa.
Trương Tú nghe lời, sai mời Lưu Hoa đến thết đãi ân cần.
Lưu Hoa hết lời ca tụng đức hiền của Tào Tháo, lại nói:
- Nếu Thừa Tướng còn nghĩ đến thù xưa, thì đâu có sai tôi đến đây thỉnh Tướng quân?
Trương Tú mừng rỡ, liền hiệp với bọn Giả Hủ theo Lưu Hoa về Hứa Ðô ra mắt Tào Tháo.
Tào Tháo hay được tin, lập tức truyền quân sĩ mời vào.
Trương Tú lạy dưới thềm. Tháo vội đỡ dậy, cầm tay an ủi:
- Thôi, ta có chút lỗi nhỏ, đừng để bụng nhé!
Rồi phong Tú làm Dương Vũ tướng quân, phong Giả Hủ làm Chấp Kim Ngô Sứ.
Tháo lại bảo Trương Tú viết thư dụ hàng Lưu Biểu.
Giả Hủ tiến ra nói rằng:
- Lưu Kiển Thăng tánh hay kết nạp những người danh tiếng, vậy phải chọn một người danh sĩ nổi tiếng đến thuyết phục, mới có thể chiêu hàng được.
Tào Tháo hỏi Tuân Du:
- Cử ai đi cho được?
Tuân Du nói:
- Khổng Văn Cử có thể đảm đang được việc này.
Tào Tháo cho là phải.
Tuân Du ra về, đi tìm gặp Khổng Dung và nói:
- Thừa tướng hiện cần một danh sĩ có văn tài để đi thuyết hàng. Ông có thể đảm đang được chứ?
Khổng Dung nói:
- Hiện ở đây có một danh sĩ anh tuấn là Nễ Hành, tự là Chính Bình, tài giỏi gấp mười tôi. Người này đáng mặt cận thần, không những chỉ làm sứ giả mà thôi, thật xứng đáng kề bên ngai rồng. Ðể tôi tiến cử lên Thiên tử mới được.
Liền viết biểu dâng lên Hiến Ðế.
Tờ biểu như sau:
Thần trộm nghe: Ơn cửu ngũ như nước hồng thủy tràn lan bốn phương, khiến thiên hạ yên bình, cầu khắp bốn phương để chiêu mộ hiền tài. Xưa đức Thế Tông (1) kế thống, mở mang cơ nghiệp, nhìn rộng thấy xa, khắp nơi kẻ sĩ nức lòng tìm đến.
Nay, Bệ hạ là đấng Duệ thánh, lên nối cư tự, gặp vận long đong, nhân tài đã ít, những nhân tài mỗi lúc già nua. May thay! Khí thiêng sông núi đúc kết, non Nhạc giáng thần, dị nhân xuất hiện.
Thần trộm thấy đất Bình nguyên có người xử sĩ họ Nễ tên Hành, tự là Chính Bình, hai mươi bốn tuổi, tư chất nhân hòa, tâm linh rạng rỡ, anh tài trác lạc, học rộng tài cao. Thăng đường xem việc, hiểu được sâu xa, liếc mắt nhìn qua, miệng đã lầu thuộc, tai nghe vừa lọt, đã nhớ nhập tâm. Tính tình hợp đạo, thiên tư có thần. Kỳ tài Hoằng Dương (2), thần trí An Thế (3), nếu so với Hành, chẳng có gì lạ. Lòng trung quả cảm, ham điều thuận như soi gương, ghét điều ác như thù địch. Nết cao thượng Nhâm Tòa (4), tiết tháo sắc son Sử Ngư cũng không bì kịp.
Thần trộm nghĩ: "Ðàn diều quạ trăm con, không bằng một con chim ngạc (5)" Nếu có Hành đứng trong triều, thì việc sáng như gương. Tài hùng biện thao thao, chính khí vun vút. Giải điều nghi, gỡ mối rối, dư tài chế biến phò nguy.
Xưa, Giả Nghị đi tuần thuộc quốc, quở trách Thiền Vu, Chung Quân (6) trẻ măng mà khiên chế nước Việt mạnh, tuổi nhỏ mà khẳng khái, đời trước ngợi khen.
Gần đây, Lô Túy, Nghiêm Tượng cũng nhờ kỳ tài được tiến cử tới tòa Thượng thư. Nễ Hành đáng sánh với kỳ tài ấy. Nếu rồng được vươn tới cửa trời, giương cánh trên sông Ngân, lên tiếng ở tòa Tử vi, tỏa ánh sáng rực rỡ cầu vòng... thì đủ hấp dẫn khắp kẻ sĩ ở gần đại thự, làm rạng uy nghiêm bốn cửa, khiến khắp trời hòa vui, ắt được vẻ đẹp huy hoàng. Nơi Ðế thất, Hoàng cư sẽ súc tích được của báu phi thường vậy. Những người như Nễ Hành không thể có nhiều.
Thần trộm nghĩ: "Nghe bản đàn hay như khúc Dương A, thấy lời ca đẹp như thiên Khích Sở, thì người mộ tài phải ham. Thấy ngựa thần Phi thố, Yểu niểu (7) tung gió phi nhanh thì Lương, Nhạc ( phải thích".
Lũ thần chăm chú lo việc, đâu dám quên rằng bệ hạ để tâm lo tìm kẻ sĩ, ắt phải thử tài. Vậy xin lượng thánh cho Nễ Hành áo vải vào chầu. Nếu mà chẳng ra gì, lũ thần cam chịu tội khi quân trước bệ.
Vua xem tờ biểu xong, giao cho Tào Tháo.
Tháo sai người triệu Nễ Hành tới. Nễ Hành vào lễ xong, Tào Tháo lờ đi không mời ngồi, Nễ Hành ngước mặt lên than:
- Than ôi! Trời đất rộng thế này sao không có lấy một người?
Tào Tháo nói:
- Thủ hạ ta có cả mấy mươi người đều là anh hùng đời nay, sao ngươi nói không có người?
Nễ Hành hỏi:
- Những người ấy là ai? Xin nói cho nghe?
Tào Tháo nói:
- Này là Tuân Húc, Tuân Du, Quách Gia, Trình Dục... cơ thâm trí viễn, dẫu Tiêu Hà, Trần Bình cũng chưa kịp. Trương Liêu, Hứa Chữ, L ý Ðiển, Nhạc Tiến... sức khoẻ vô địch, dẫu Sầm Bành, Mã Vũ cũng không bằng. Chức Tùng sự như Lữ Kiền, Mãng Sủng; tướng Tiên phong như Vu Cấm, Từ Hoảng đều lỗi lạc hơn người. Hạ Hầu Ðôn lừng danh là phúc tướng thế gian, Tào Nhân nổi tiếng là kỳ tài trong thiên hạ. Sao dám nói là không người?
Nễ Hành cười lớn nói:
- Ông nói sai rồi. Mấy nhân vật này, tôi biết rõ lắm: như Tuân Húc thì có thể sai đi điếu tang thăm bệnh, Tuân Du có thể dùng giử mả canh mồ, Trình Dục có thể coi nhà giữ cửa, Quách Gia có thể sai đọc văn ngâm thơ, Trương Liêu thì đánh chuông đánh trống, Hứa Chử có thể giữ ngựa chăn trâu, Nhạc Tiến thì nên sai đọc chiếu đọc trớng, Lý Ðiển có thể sai đi truyền hịch tống thư, Lã Kiền biết mài dao đúc kiếm, Mãn Sủng có tài uống rượu ăn tấm, Vu Cấm có thể sai vác gạch xây tường, Từ Hoảng nên sai mổ lợn giết chó! Hạ Hầu Ðôn có thể gọi là "Tướng quân hoàn thể" và đến như Tào Nhân đật đáng mặt "Thái thú vòi tiền". Ngoài ra đều là hạng giá áo túi cơm, lọ rượu bị thịt hết mà thôi!
Tào Tháo vặn hỏi:
- Còn ngươi có tài gì?
Hành nói ngay:
- Thiên văn, địa lý, không gì không biết. Tam giáo, cửu lưu, không gì không tường. Trên có thể giúp vua được như Nghiêu, Thuấn, dưới có thể sánh với đức Khổng, thầy Nhan, há thèm nghị luận với bầy tục tử sao?
Trương Liêu nghe nói, nổi giận toan rút gươm chém Hành.
Tháo đưa mắt ngăn lại, rồi nói:
- Ta đang thiếu một chức Cổ Lại để sớm tối đánh trống hầu những buổi Triều hạ, yến hưởng. Vậy ngươi hãy giữ chức này.
Hành không từ chối, nhận lời ngay rồi bước ra ngoài.
Trương Liêu hỏi Tháo:
- Tên ấy ăn nói ngạo mạn, sao Thừa Tướng không giết đi?
Tháo nói:
- Vì nó vốn có cái hư danh xa gần đồn đại. Nếu giết nó, thiên hạ sẽ bảo ta hẹp lượng không dung được người. Nó đã cậy mình tài giỏi, thì ta sai làm tên đánh trống à nhục!
Hôm sau, Tào Tháo mở yến tiệc để thết tân khách, rồi sai Nễ Hành ra đánh trống.
Nễ Hành bước ra, tên đánh trống cũ bảo Hành rằng:
- Ðánh trống thì phải mặc áo mới vào!
Hành không thèm nghe, cứ mặc áo cũ mà vào, xắn tay đánh ba hồi trống nhịp Ngư dương, âm tiết tuyệt diệu, nghe văng vẳng như có tiếng đá, tiếng vàng ngân theo ai oán. Khách trên tiệc nghe qua, không khỏi bùi ngùi rơi lệ.
Bỗng tả hữu quát nạt Hành:
- Sao không thay áo?
Hành bèn cởi áo, tụt quần trước bàn tiệc, đứng lõa thể trơ trơ như con nhộng, chẳng che đậy gì hết. Trên tiệc, kẻ lấy tay che mặt, người vội vã quay đi. Bấy giờ Hành mới từ từ cúi xuống kéo quần lên, sắc mặt thản nhiên, không hề thay đổi.
Tháo quát mắng:
- Trên chỗ miếu đường, sao mi quá vô lễ?
Hành mắng lại:
- Dối trên lừa dưới mới là vô lễ! Chớ ta để lộ cả thân hình thanh bạch của cha mẹ sinh ra, sao gọi là vô lễ được?
Tháo vặn hỏi:
- Ngươi xưng là thanh bạch, thế ai là nhơ bẩn?
Hành đáp:
- Mày nhơ bẩn chứ ai! Mày không thấy rõ kẻ hiền người ngu là mắt bẩn; không đọc Thi, Thư là miệng bẩn; không nghe lời phải là tai bẩn, không thông chuyện cổ kim là thân bẩn; không dung chư hầu là bụng bẩn; thường nghĩ mưu soán nghịch là tim bẩn! Như ta là danh sĩ thiên hạ mà mày lại dùng làm tên đánh trống, thì cũng giống như Dương Hóa khinh đức Trọng Ni (9), Tang Thương dèm thầy Mạnh Tử. Mày muốn gây nghiệp vương bá mà lại khinh người thế này à?
Bây giờ Khổng Dung ngồi trên tiệc, sợ Tháo giết mất Nễ Hành bèn khoan thai nói:
- Nễ Hành tội đáng làm thằng tù không đủ để Minh công trông đến.
Tháo trỏ mặt Hành mà bảo:
- Nay ta sai ngươi đi sứ qua Kinh châu, nếu thuyết được Lưu Biểu về hàng, sẽ được chức Công khanh.
Hành không chịu đi.
Tháo bắt đóng yên ba con ngựa, sai hai người áp hai bên, bế xốc Hành lên lôi đi.
Lại bảo bọn văn võ tay sai đem rượu ra cửa Ðông môn tống tiễn.
Khi ra chờ ngoài thành, Tuân Húc dặn đồng bọn rằng:
- Khi Nễ Hành t ới, cứ ngồi im, đừng ai đứng dậy nhé!
Hành đến nơi, xuống ngựa bước vào.
Bọn Tuân Húc ngồi lặng thinh, Hành bèn ngả người khóc rống lên.
Tuân Húc hỏi:
- Vì sao mà khóc?
Hành nói:
- Ôi chao! Vào chỗ cái quan tài người chết, không khóc sao được?
Cả bọn cùng nói:
- Bọn ta là thây ma, thì mày là thằng cuồng quỷ không đầu!
Hành ngạo nghễ:
- Tao là bề tôi nhà Hán, không thuộc đảng thằng Tào Man, sao lại không có đầu.
Bọn chúng muốn giết đi, Tuân Húc vội ngăn lại:
- Ðồ chim sẻ chuột đồng ấy, giết làm gì cho bẩn đao?
Hành mắng lại:
- Tao là chim chuột, còn có tính chất người. Chứ tụi chúng bay chỉ là giun dế, sâu bọ hết!
Bọn chúng tức giận, liền đứng lên giải tán.
Nễ Hành đến Kinh châu ra mắt Lưu Biểu, miệng tuy ca tụng tài đức mà lời vẫn ngụ ý chê bai, châm biếm.
Lưu Biểu mất lòng nhưng không nói ra, chỉ sai Hành đến Giang hạ để ra mắt Hoàng Tổ.
Có người hỏi Biểu:
- Nễ Hành xấc láo với cả Chúa công, sao không giết đi?
Lưu Biểu nói:
- Nễ Hành lăng nhục Tào Tháo biết bao nhiêu, Tháo không giết là sợ mất lòng người. Nay sai đến đây, ý muốn mượn tay ta giết giùm, để ta mang tiếng hại người hiền ấy. Vậy ta sai Hành sang gặp Hoàng Tổ, để Tháo biết rằng ta không phải là kẻ khờ!
Mọi người đều phục là cao kiến.
Lúc ấy lại có sứ của Viên Thiệu sai đến chiêu an Lưu Biểu.
Lưu Biểu liền hỏi Hàn Tung:
- Hai bên đang đối địch, lại đều sai sứ đến đây chiêu an. Vậy ta nên theo bên nào?
Hàn Tung thưa:
- Nay hai bên đang xích mích với nhau. Nếu Tướng quân muốn nên việc lớn thì phải cử quân đi đánh mới mong thành công được. Nay Tào Tháo giỏi dùng binh, người hiền tuấn về theo rất nhiều. Thế tất phải diệt Viên Thiệu trước, rồi kéo quân xuống Giang Ðông. Lúc bấy giờ e Tướng quân không ngăn nổi. Chi bằng đem Kinh châu này về đầu Tháo. Tháo ắt trọng đãi Tướng quân.
Lưu Biểu nói:
- Ngươi hãy đến Hứa Ðô xem động tĩnh thế nào rồi về đây sẽ bàn lại.
Tung nói:
- Chúa, tôi, ai có phận nấy. Nay Tung thờ Tướng quân, dù bắt vào chỗ nước sôi, lửa bỏng cũng xin vâng mệnh. Nhưng Tướng quân hãy xét mình, nếu có thể trên thờ Thiên tử, dưới thuận Tào công thì hãy sai tôi đi. Nếu còn trì nghi chưa quyết, một khi đến kinh sư, Vua phong ột chức quan thì Tung sẽ thành bề tôi Thiên tử, không còn được tận tụy sống chết vì Tướng quân nữa!
Nhưng Biểu vẫn nói:
- Ngươi hãy cứ đi một chuyến xem thế nào? Ta đã có chủ ỳ.
Tung bèn từ biệt Biểu, đến Hứa đô, vào ra mắt Tháo.
Tháo phong ngay Tung làm Thị Trung kiêm lĩnh Linh Lăng Thái Thú.
Tuân Húc hỏi nhỏ Tháo:
- Hàn Tung tới đây chỉ có ý dò động tĩnh, chưa chút công lao, sao Thừa tướng lại phong cho chức trọng? Nễ Hành ra đi cũng chưa có tin gì về. Sao Thừa Tướng không hỏi xem đã?
Tháo nói:
- Nễ Hành làm nhục ta thái quá, nên ta mượn tay Lưu Biểu giết đi. Còn hỏi đến nó làm gì?
Bèn sai Hàn Tung trở về thuyết Lưu Biểu.
Tung về đến Kinh châu, ra mắt Biểu, xưng tụng thịnh đức triều đình và khuyên Biểu vào chầu.
Biểu nổi giận mắng:
- Ạ! Mày dám hai lòng như thế sao?
Rồi toan chém.
Tung kêu lớn lên rằng:
- Tự Tướng quân phụ tôi, chứ tôi đâu dám phụ Tướng quân!
Khoái Lương khuyên giải:
- Lúc chưa ra đi, Tung đã nói trước như thế rồi.
Biểu mới tha cho Tung.
Bỗng có người vào báo:
- Hoàng Tổ đã chém Nễ Hành rồi.
Lưu Biểu hỏi:
- Vì cớ gì?
Người ấy đáp:
- Hôm ấy Hoàng Tổ uống rượu với Nễ Hành, cả hai cùng say.
Tổ hỏi Hành: "Ông ở Hứa Ðô, có thấy nhân vật nào đáng kể không?".
Hành đáp: "Có thằng Cu lớn Khổng Văn Cử với thằng Cu nhỏ Dương Ðức Tổ là tạm được. Ngoài hai tên ấy, chẳng có nhân vật nào nữa!"
Tổ lại hỏi: "Như ta đây thế nào?"
Hành đáp: "Ông như vị thần trong miếu, tuy hưởng đồ cúng tế, mà chẳng linh thiêng chút nào!"
Tổ đùng đùng nổi giận: "Ạ! Mày dám bảo tao là hạng người gỗ, tượng đất à!"
Rồi sai chém đầu. Hành đến chết vẫn chửi Hoàng Tổ không ngớt miệng.
Lưu Biểu nghe nói than tiếc vô cùng, sai người đem chôn Nễ Hành nơi sông Anh vũ (10).
Người sau có thơ rằng:
Hoàng Tổ vô tài, mắt thiếu ngươi,
Nễ Hành vong mạng, hận muôn đời.
Ðến nay qua bãi sông Anh Vũ,
Chỉ thấy vô tình ngọn nước trôi.
Nói về Tào Tháo ở Hứa Ðô, nghe tin Nễ Hành bị hại, thì cười rằng:
- Ðồ hủ nho múa gươm lưỡi! Nay lưỡi mình lại giết mình nhé!
Nhân Tháo chờ mãi không thấy Lưu Biểu về hàng, nên muốn hưng binh vấn tội.
Tuân Húc can rằng:
- Viên Thiệu còn chưa trừ được, Lưu Bị chưa dẹp được mà muốn phát binh ra đánh Giang Hán thì cũng như bỏ cái lớn, lo cái nhỏ. Nay phải trừ cho được Viên Thiệu, sau dẹp Lưu Bị đã, miệt Giang Hán lo chi không trừ được.
Tào Tháo gật đầu khen phải, gác việc đánh Lưu Biểu lại.
Còn Ðổng Thừa từ ngày Huyền Ðức đi rồi, ngày đêm cùng Vương Tử Phục lo liệu và nghị kế. Nhưng lo mãi mà chẳng được kế gì cả.
Năm Kiến an thứ năm, gặp tiết Nguyên đán (11), các quan vào chầu mừng vua, Ðổng Thừa thấy Tháo càng kiêu hãnh, hoành hành hơn trước, thì tức giận đến cảm thành bệnh.
Vua hay tin quốc cựu lâm bệnh, liền sai ngay quan Thái y là Cát Bình đến phủ Ðổng Thừa chữa thuốc.
Quan Thái y này vốn là người Lạc Dương, họ Cát tên Thái, tự là Xứng Bình, người đời vẫn gọi ông là Cát Bình, chính là một thầy thuốc nổi tiếng thời ấy.
Cát Bình đến phủ Ðổng Thừa đem thuốc điều trị, sớm tối không rời bên giường bệnh, thường thấy Thừa thở ngắn than dài mà không dám hỏi.
Một hôm, nhằm tiết Nguyên tiêu (12), Bình cáo từ xin về, nhưng Thừa giữ lại cùng uống rượu.
Hai bên đối ẩm tới canh khuya, Thừa mệt mỏi quá, mặc cả áo dài mà ngủ.
Bỗng có tin báo Tử Phục bốn người đến.
Thừa vội ra đón vào, Phục hớn hở nói:
- Việc lớn phải xong.
Thừa hỏi:
- Xin nói cho tôi nghe thử.
Tử Phục nói:
- Lưu Biểu đã kết liên với Viên Thiệu, hai nhà hưng binh hơn năm mươi vạn, chia thành mười đường đánh tới.
Mã Ðằng thì hợp cùng Hàn Toại, kéo bảy mươi hai vạn quân Tây Lương từ phía Bắc đánh xuống.
Tào Tháo đã khởi hết binh mã Hứa Xương, chia đi hai đầu nghênh địch.
Hiện trong thành bỏ trống.
Nếu chúng ta nhóm hết tôi tớ, gia đinh trong nhà cũng hơn ngàn người, nội đêm nay thừa lúc trong phủ Tháo có đại yến mừng Nguyên tiêu, ta hãy bổ vây bốn mặt, rồi xông vào giết nó đi là xong! Không nên bỏ lỡ cơ hội này!
Ðổng Thừa nghe nói mừng rỡ, liền hội hết người nhà sửa soạn binh khí, rồi mặc giáp, cầm thương, lên ngựa, hẹn hội quân ở Nội môn, để cùng tiến vào Tướng phủ.
Ðêm ấy, vào canh một, quân năm nhà cùng kéo vào, Ðổng Thừa tay cầm bảo kiếm, đi bộ thẳng vào, thấy Tháo đang ăn yến ở hậu đường, liền thét lớn:
- Tào tặc! Mi đến ngày phải đền tội!
Nói rồi liền xông tới chém Tào Tháo đứt làm hai đoạn.
Thừa sướng quá, bỗng... mở choàng mắt dậy. Thì ra đó chỉ là giấc mộng. Miệng còn lào thào mắng: "Tào tặc! Tào tặc!" chưa dứt.
Bấy giờ Cát Bình mới lay dậy, hỏi rằng:
- Quốc cựu muốn giết Tào công phải không?
Thừa sợ hãi, không biết nói sao?
Cát Bình lại nói:
- Quốc cựu đừng sợ. Tôi tuy chỉ là một thầy lang, nhưng vẫn không hề quên nhà Hán. Ðã mấy lần thấy Quốc cựu thở dài não ruột, tôi chưa dám hỏi. Vừa đây nghe lời nói trong giấc mơ, mới biết rõ chân tình. Vậy xin chớ dấu nhau. Nếu Quốc cựu dùng được tôi vào việc gì, thì dẫu chết cả chín họ, tôi cũng không oán hận.
Thừa che mặt, khóc rằng:
- Chỉ sợ ông không thực lòng thôi!
Cát Bình đưa tay lên miệng, cắn đứt một ngón tay mà thề.
Bấy giờ, Thừa mới đem tờ "Y đái chiếu" ra cho Bình xem rồi nói:
- Nay mưu việc chưa xong, là vì Lưu Huyền Ðức cùng Mã Thọ Thành đều đi khỏi. Tôi vô kế khả thi, lo nghĩ mà thành bệnh vậy.
Cát Bình nói:
- Các ông khỏi cần lao tâm mệt sức. Tánh mạng của Tào tặc ở trong tay tôi rồị
Thừa hỏi mưu kế thế nào, Bình cho biết:
- Tào tặc vốn có chứng nhức đầu, đau vào tại cốt tủy. Mỗi lần đau là mỗi lần triệu tôi vào bốc thuốc uống. Vậy nếu nay mai nó triệu nữa, tôi chỉ việc ột liều độc dược là nó chết ngay. Hà tất phải dùng đến binh đao?
Ðổng Thừa cả mừng:
- Nếu được như vậy thì xã tắc của nhà Hán thật là nhờ tay ông vậy.
Cát Bình cáo từ ra về.
Ðêm ấy Thừa lòng mừng rỡ khôn cùng, liền ra vườn thưởng nguyệt.
Bỗng gặp đứa gia nô là Tần Khánh Ðồng đang tư tình với con thị nữ Vân Anh, cười rúc rích trong bóng tối, Thừa nổi giận, thét tả hữu bắt hai đứa đem chém.
Nhưng Ðổng phu nhân động lòng thương hại xin tha cho chúng.
Thừa nể lời vợ mới sai đánh mỗi đứa bốn chục roi rồi đem Tần Khánh Ðồng giam vào lãnh phòng.
Ðêm ấy, Tần Khánh Ðồng căm tức, nửa đêm bẻ gẫy khóa sắt, trèo tường trốn ra, rồi chạy thẳng tới phủ Tào Tháo, xin báo việc cơ mật.
Tháo sai gọi vào nhà kín hỏi. Khánh Ðồng thưa:
- Bẩm Thừa tướng, bọn Vương Tử Phục, Ngô Tử Lan, Sùng Tập, Ngô Thạc và Mã Ðằng, năm người thường vào phủ của chủ con bàn kín với nhau, chắc là mưu hại Thừa tướng.
Con thấy chủ con đem ra một bức lụa trắng, không biết có những chữ gì?
Ngày hôm qua, Cát Bình lại cắn ngón tay ăn thề. Chính mắt con thấy rõ như thế.
Tào Tháo nghe qua, liền giấu Khánh Ðồng vào trong phủ.
Còn Ðổng Thừa thấy Khánh Ðồng bỏ trốn tưởng đã đi mất rồi, cũng không truy tầm nữa.
Hôm sau, Tào Tháo lại giả đau đầu, triệu Cát Bình vào để bốc thuốc.
Cát Bình nghĩ thầm:
- Thằng phản tặc này tận số rồi.
Bèn ngầm giắt thuốc độc bên mình, vào phủ thăm bệnh Tháo.
Bấy giờ Tháo nằm trên giường, bảo Bình kê đơn.
Bình xem qua mạc, rồi nói:
- Bệnh này uống chừng một thang thì khỏi.
Rồi bảo đem siêu thuốc ra, sắc ngay trước mặt Tháo.
Khi thuốc đã cạn, còn một nửa, Bình mới lén bỏ thuốc độc vào siêu.
Ðoạn rót ra bát, tự tay nâhng lên dâng Tháo.
Tháo đoánbiết trong thuốc có độc, cố ý chậm chớp không uống vội.
Bình giục:
- Xin Thừa Tướng uống nóng, ồ hôi rỉ ra thì khỏi ngay.
Bỗng Tháo ngồi dậy, nói:
- Ngươi đã đọc Nho thư, ắt hiểu lễ nghĩa: phàm Vua có bệnh uống thuốc, thì bề tôi phải uống trước. Cha có bệnh uống thuốc, thì con phải nếm trước. Ngươi đã là tâm phúc của ta, sao không uống thử rồi hãy đưa?
Cát Bình biết việc đã bại lộ, liền cười nói:
- Ai có bệnh thì uống thuốc, hà tất phải nếm trước làm gì.
Nói rồi liền bưng chén thuốc sấn đến, nắm lấy tai Tháo dằn ngửa ra mà đổ vào.
Tào Tháo vung tay gạt chén thuốc rơi xuống.
Thuốc đổ đến đâu, gạch sủi bọt nứt nẻ tới đó.
Tháo chưa kịp ra lệnh, tả hữu đã sấn vào bắt giữ lấy Bình.
Tháo nói:
- Ta có bệnh gì đâu! Thử mày đấy thôi! Mày quả có bụng hại ta rồi!
Bèn gọi hai mươi tên ngục tốt khỏe mạnh, lôi Bình ra vườn sau tra khảo.
Tháo ngồi trên đình, sai trói Bình nằm dưới đất.
Sắc mặt Bình vẫn thản nhiên, không hề sợ hãi.
Tháo cười nói:
- Cái ngữ một tên làm thuốc như mày, đâu dám hạ độc ta! Ắc có đứa xúi giục. Vậy hãy khai đứa ấy ra, ta sẽ tha ày.
Bình mắng rằng:
- Mày là thằng giặc dối Vua lừa trên! Cả thiên hạ đều muốn giết, riêng gì một mình tao?
Tháo gặng hỏi ba, bốn lần nữa.
Bình càng giận:
- Chính ta tự ý giết mày, còn ai xúi ta nữa! Nay việc chẳng thành, chỉ còn một chết mà thôi.
Tháo căm giận, sai lính ngục đánh thật đau. Nhưng đánh đập suốt hai giờ đến nát da, xé thịt, máu chảy đầu đất mà Bình vẫn không khai.
Tháo sợ đánh quá tay chết Bình thì không còn người đối chứng, bèn sai ngục tốt khiên vào chỗ vắng, tạm để cho nghỉ.
Hôm sau, Tào Tháo lại truyền bày yến tiệc, rồi thỉnh hết các đại thần đến uống rượu. Các quan đều đến, duy có Ðổng Thừa cáo bệnh không đi.
Bọn Vương Tử Phục thì vẫn sợ Tháo sinh nghi, nên đều phải tới dự.
Ăn yến ở hậu đường, rượu được vài tuần, Tháo lên tiếng nói:
- Trong tiệc không có gì vui. Vậy ta có một người có thể giúp vui cho các quan, để ta bày cuộc này cho các quan thưởng thức.
Rồi gọi bọn ngục tốt:
- Ðiệu ra đây cho ta!
Chốt lát đã thấy Cát Bình cổ đeo cái gông thật lớn, bị lính điệu tới dưới thềm.
Tháo nói:
- Các quan chưa biết: tên này kết liên ác đảng, toan phản triều đình, mưu hại Tào mỗ. Nay thiết yến mời các quan đến, cùng nghe lời khai vậy.
Dứt lời liền sai quân đánh một trận, Bình đau quá ngất lăn ra đất.
Quân lính lấy nước phun vào mặt.
Bình dần dần tỉnh lại, trợn mắt nghiến răng mắng rằng:
- Tào tặc! Không giết ta đi, còn đợi tới bao giờ?
Tháo hỏi:
- Trước đã có sáu đứa đồng mưu. Ðến mày nữa là bảy, phải không?
Bình chỉ một mực mắng lớn.
Bọn Vương Tử Phục ngồi chết điếng, như ngồi trên bàn chông vậy. Tháo lại sai đánh, rồi lại phun nước, Bình ngất đi tỉnh lại mấy lần, mà không hề có ý xin khoan.
Tháo thấy Bình không chịu xưng, sai dẫn đi giam lại.
Mãn tiệc, các quan đều xin lui về hết.
Tào Tháo lại mời riêng bọn Tử Phục bốn người ở lại, nói rằng để dự... dạ yến.
Bọn Vương Tử Phục, hồn bay phách lạc, đành phải ở lại.
Tháo bảo bốn người:
- Vốn cũng không muốn giữ lại làm gì, ngặt vì có chuyện muốn hỏi: Chẳng hay bốn ông đã cùng Ðổng Thừa bàn tính việc gì?
Vương Tử Phục chối:
- Tịnh không bàn tính việc gì cả.
Tháo lại hỏi:
- Thế thì những chữ trong bức lụa trắng nói về việc gì?
Bọn Tử Phục đều giữ kín, cố chối.
Tháo bèn sai gọi Tần Khánh Ðồng ra đối chứng.
Tử Phục hỏi Ðồng:
- Mày ở đâu mà nhìn thấy?
Khánh Ðồng nói:
- Các ông giữ kín, không cho ai vào. Rồi sáu người ngồi trong nhà xúm lại viết ngầm với nhau. Còn chối sao được?
Tử Phục bảo Tháo:
- Thằng giặc này thông gian với thị nữ của Ðổng Quốc cựu, bị phạt tột nên thù mà vu cho chủ như thế, thật không nên nghe nó.
Tháo nói:
- Cát Bình hạ độc ta, không phải Ðổng Thừa sai nó thì ai xúi?
Bọn Tử Phục đều chối không biết, Tháo nói:
- Nội trong đêm nay hãy thú đi, còn có thể tha thứ. Nếu để sự thực phát ra, thì không thể dung được nữa!
Bọn Vương Tử Phục đều vẫn một hai chối rằng không có âm mưu ấy.
Tháo thét tả hữu đem bốn người giam lại.
Hôm sau, Tháo thân đem mọi người đến thẳng nhà Ðổng Thừa thăm bệnh.
Thừa phải ra nghinh tiếp.
Tháo hỏi:
- Chiều hôm qua sao Quốc cựu không đến dự yến?
Thừa nói:
- Tôi vì còn bệnh, không dám khinh xuất. Xin Thừa tướng lượng thứ cho.
Tháo cười mai mỉa:
- Ta biết đó là bệnh quốc gia phải không?
Thừa tỏ vẻ ngạc nhiên không hiểu.
Tháo hỏi:
- Quốc cựu đã biết việc Cát Bình chưa?
Ðổng Thừa đáp rằng không, Tháo cười nói:
- Lẽ nào Quốc cựu lại không biết!
Nói rồi, thét tả hữu:
- Ðiệu nó vào đây để Quốc cựu xem cho đỡ bệnh!
Thừa chết điếng người, chẳng còn biết làm sao.
Phút chốc, tên ngục tốt điệu Cát Bình tại dưới thềm.
Cát Bình lại gào thét lên, mắng Tháo là thằng nghịch tặc.
Tháo trỏ Bình bảo Thừa:
- Tên này khai ra bọn Vương Tử Phục bốn người. Ta đã sai bắt giao cho quan Ðình úy rồi. Chỉ còn một người chưa bắt được!
Rồi quay xuống hỏi Cát Bình:
- Ai sai mày bỏ thuốc độc hại ta? Mau khai ra lập tức!
Bình mắng lớn:
- Trời sai ta giết đứa nghịch thần đó!
Tháo nổi giận, lại sai đánh, khắp mình Bình không còn chỗ da thịt nào lành nữa. Thừa ngồi trên trông xuống, lòng đau như cắt.
Tháo lại hỏi Bình:
- Trước kia mày có đủ mười ngón tay, sao giờ chỉ còn chín?
Cát Bình đáp:
- Ta đã cắn đi để thề với trời đất quyết giết thằng quốc tặc là mày đó.
Tháo sai lấy dao, ghè tay Bình xuống thềm, chặt hết luôn chín ngón còn lại, rồi bảo:
- Chặt hết chín ngón tay này để mày có sức mà thề.
Bình chửi:
- Ta còn miệng để nuốt sống được tên phản tặc, còn lưỡi đây để chửi vào mặt tên phản tặc.
Tháo lại truyền xẻo lưỡi! Nhưng Bình kêu lên rằng:
- Chớ vội ra tay! Giờ ta đau quá rồi, không chịu hình được nữa. Ðể ta cung khai. Hãy cởi trói cho ta!
Tháo bèn sai mở trói. Bình đứng dậy, hướng về Cung khuyết, bái lạy mà tâu vọng vua rằng:
- Hạ thần không trừ được giặc cho nước, thật là tại số trời. Mong Thánh Hoàng hiểu thấu cho lòng này.
Tháo còn căm hận, sai phân thây Cát Bình làm lệnh. Bấy giờ là năm Kiến An thứ năm, tháng giêng.
Sử quan có thơ rằng:
Nhà Hán suy vi, khí sắc tàn,
Cát Bình làm thuốc cứu giang san.
Quyết thề một dạ phò vua yếu,
Hạ độc, liều thân giết tướng gian.
Dẫu chịu cực hình, luôn mắng giặc,
Cam đành thảm tử chẳng kêu than.
Hãi hùng mười ngón tay tuôn máu,
Rạng rỡ ngàn thu một lá gan...
Cát Bình đã chết.
Tháo lại gọi tả hữu dẫn Tần Khánh Ðồng đến trước mặt, rồi hỏi Ðổng Thừa:
- Quốc cựu có biết tên này không?
Thừa nổi giận nói:
- Thằng ở phản chủ bỏ trốn? Hãy giết ngay nó đi!
Tháo nói:
- Nó có công cáo giác bọn mưu phản, nay tới đây đối chứng. Ai dám giết nó?
Thừa nói:
- Khánh Ðồng là đứa tớ phản phúc, sao Thừa Tướng lới nghe lời vu cáo của nó?
Tháo hăm dọa:
- Ta đã tra hỏi bọn Tử Phục rồi. Ngươi còn chối cãi gì nữa?
Liền thét tả hữu bắt Ðổng Thừa, rồi sai vào thẳng phòng trong khám xét.
Chốc lát, bắt được tờ huyết chiếu và tờ nghĩa trạng.
Tháo xem xong, cười nói:
- Bọn chuột nhắt này lớn gan thật.
Lập tức sai bắt cả nhà Ðổng Thừa già trẻ trai gái giam lại, không để một người nào chạy thoát.
Tháo hầm hầm về phủ hội các mưu sĩ, đưa tờ huyết chiếu cho xem, tỏ ý muốn truất phế Hiến Ðế, lập vua khác.
Ðó chính là:
Mấy hàng chiếu máu thành hư vọng!
Một bức tiên thề rước khốn nguy... chư tướng, trù tính việc phế vua.
Chú thích:
Tức là Hán Vũ Ðế
Tang Hoằng Dương, người thời Hán Vũ Ðế
Trương An Thế, người thời Tuyên Ðế
Nhâm Tòa ở thời Ngụy Văn Hầu
Xưa gọi là chim "Thư cưu".
Chung Quân, người đời Hán Vũ Ðế, ở đất Tế Nam, làm quan Bác Sĩ rồi Gián Nghị Đại Phu, khiên chế được nước Việt. Khi chết mới hơn hai mươi tuổi. Người đời gọi là Chung Ðồng (kỳ đồng).
Sách "Lã thị Xuân Thu" chép rằng ngựa thần Phi thố mỗi ngày đi vạn dặm. Ngựa Yểu niểu mỗi ngày chạy một vạn tám ngàn dặm.
Tức là Vương Lương và Bá Nhạc
Trọng Ni tức là Khổng Tử
Bãi này được mang tên "Anh vũ" là nguyên do trong một buổi tiệc uống rượu trên bãi này, Nễ Hành làm ra bài phú "Anh vũ"
Ngày một tháng giêng
Ngày rằm tháng giêng

Chương 24: Quốc Tặc Hành Hung Giết Quý Phi Hoàng Thúc Thua Chạy Ðầu Viên Thiệu

Tào Tháo lấy được tờ huyết chiếu, liền thương nghị với bọn mưu sĩ muốn phế Hiến Ðế, chọn người có đức lập làm vua. Trình Dục can rằng:
- Minh công được oai lừng bốn bể ấy cũng nhờ lấy danh nghĩa của nhà Hán, nay nếu phế vua trong lúc bốn bể chưa bình ắt sanh họa lớn.
Tào Tháo lại thôi. Chỉ sai áp giải bọn Ðổng Thừa năm người cùng năm nhà già trẻ, trai gái ra các cửa xử trảm hết. Cộng tất cả hơn bảy trăm người phải rơi đầu. Quan, dân trong thành ai ai trông thấy đều sa nước mắt.
Người sau có thơ than Ðổng Thừa:
Chiếu lồng đai áo, gắng lo toan,
Gác vắng, vua, tôi lệ ứa tràn...
Nghĩ lại năm xưa từng cứu giá,
Cảm lòng ngày ấy được ban ân.
Say mê cứu nước, mang tâm bệnh,
Khao khát trừ gian, kết mộng hồn...
Thiên cổ treo cao gương nghĩa liệt,
Ngoài ra thành, bại... sá chi bàn?
Lại có thơ than bọn Vương Tử Phục rằng:
Một tờ lụa máu đã ghi tên,
Quân phụ tình thâm, phải báo đền.
Gan sắt dẫu tan trong chốc lát,
Lòng son rạng rỡ đến thiên niên
Giết hết gia quyến bọn Ðổng Thừa, Tào Tháo vẫn chưa hả giận.
Lại đeo gươm vào cung để giết Ðổng Quý phi. Quý phi là em gái Ðổng Thừa, được vua Hiến Ðế thương mến, hiện đang mang thai năm tháng.
Hôm ấy, vua đang ngồi trong hậu cung, cùng Phục Hoàng hậu bàn kín về việc Ðổng Thừa, lòng áy náy vì chưa được tin tức gì.
Bỗng thấy Tháo đeo gươm đột ngột bước vào, vẻ mặt hầm hầm.
Vua kinh hãi thất sắc.
Tháo hỏi:
- Ðổng Thừa mưu phản, Bệ hạ đã biết chưa?
Vua giả vờ hỏi lại:
- Ðổng Trác đã bị tru diệt rồi mà?
Tháo thét lạn:
- Không phải Ðổng Trác! Ðổng Thừa kia mà!
Vua run sợ nói:
- Quả thật Trẫm không biết.
Tháo hỏi mỉa:
- Mới cắn ngón tay ra viết chiếu, đã quên rồi ư?
Vua không biết trả lời ra sao nữa? Tháo thét võ sĩ bắt Ðổng Quý phi đem ra.
Hiến Ðế vội vàng kêu lên:
- Ðổng phi đã có thai năm tháng. Xin Thừa tướng thương tình...
Tháo trợn mắt nói:
- Không nhờ số trời, ắt tôi đã bị hại rồi! Há còn để người con gái này lại mà chuốc hậu hoạn sao?
Phục Hoàng hậu cũng kêu rằng:
- Xin giam vào lãnh cung, đợi cho sinh nở rồi hãy giết cũng chưa muộn!
Tháo không nghe, sẵng tiếng gắt:
- Còn muốn giở cái nòi phản nghịch ấy, để báo thù ẹ nó sao?
Bấy giờ, biết số mạng đã định, Ðổng phi sụt sùi khóc rằng:
- Xin cho được toàn thi thể mà chết. Ðừng bắt phơi thân lộ thể...
Tháo mới sai người đem lụa bạch tới.
Hiến Ðế vừa khóc vừa nói với Ðổng phi:
- Khanh xuống Tuyền đài, đừng oán Trẫm nhé!
Dứt lời, lệ tuôn như mưa. Phục hậu cũng oà lên khóc lớn.
Tháo nổi giận nói:
- Lại còn giở trò đàn bà trẻ con thế nữa à!
Rồi thét võ sĩ lôi Ðổng phi ra thắt cổ ở bên ngoài cung môn.
Người sau có thơ than Ðổng phi rằng:
Ðầu xuân mưa móc cũng bằng không,
Liễu nát, hoa rơi trước bệ rồng.
Thiên tử cũng đành tuôn suốt lệ,
Trông theo từng bước quặn ôm lòng.
Giết Ðổng phi rồi, Tháo truyền bảo quan Giám cung:
- Từ nay trở đi, bất cứ người ngoại thích, tôn thân nào, nếu không được phép ta mà tự tiện vào cung, đều phải chém đầu! Canh giữ không nghiêm cũng chịu đồng tội!
Sau đó, Tháo nói với Trình Dục:
- Tuy nay đã giết bọn Ðổng Thừa rồi, song còn Mã Ðằng và Lưu Bị cũng trong số ấy, không thể không diệt trừ.
Trình Dục nói:
- Mã Ðằng hiện nay đóng binh ở Tây Lương, binh thế cũng mạnh chưa nên đánh vội. Phải vỗ về hắn rồi gởi chiếu triệu về kinh mà giết đi mới được. Còn Lưu Bị hiện nay đang chiếm giữ Từ Châu làm kế ỷ dốc thì cũng không nên đánh. Huống chi nay Viên Thiệu còn đang đồn quân ở Quan độ, có ý dòm ngó Hứa Ðô. Phỏng như kéo quân sang Ðông để đánh Lưu Bị, thế tất Bị cầu cứu Thiệu. Viên Thiệu thừa lúc tới xâm phạm Hứa Ðô, ta làm sao đương nổi?
Tào Tháo áy náy nói:
- Chẳng phải vậy đâu, Lưu Bị là tay nhân kiệt trong thiên hạ. Nếu không trừ trước, để cho hắn có đủ lông, đủ cánh thì khó mà trừ được. Còn như Viên Thiệu tuy có nhiều binh lực song cứ hay hoài nghi bất quyết, hay làm hỏng việc, chẳng có đáng sợ gì?
Ðang lúc thương nghị bỗng có Quách Gia đến, Tháo liền hỏi Quách Gia:
- Ta muốn hưng binh đi dánh Lưu Bị, ngặt còn sợ Viên Thiệu xâm phạm Hứa Ðô, ông nghĩ thế nào?
Quách Gia nói:
- Viên Thiệu tính chậm chạp mà hay đa nghi. Các mưu sĩ lại ghen ghét lẫn nhau, nội bộ tranh giành nghi kỵ nhau, không cần phải sợ. Lưu Bị hiện đang chỉnh đốn binh mã, tích thảo đồn lương, quân binh chưa thuần thục, nếu kéo binh đến đó đánh một trận có thể dẹp yên.
Tào Tháo cả mừng liền nói:
- Chính hợp ý ta!
Bèn khởi đại binh hai mươi vạn chia làm năm đạo đi đánh Từ Châu.
Quân tế tác dò thám được, báo về Từ Châu.
Tôn Càn ở Từ Châu lập tức qua nơi Hạ Bì báo cho Quan Vân Trường rõ rồi lại qua Tiểu Bái cho Huyền Ðức hay.
Huyền Ðức bàn tính với Tôn Càn:
- Việc này phải đến cầu cứu Viên Bản Sơ mới giải được mối nguy này!
Bèn viết một phong thư, sai Tôn Càn mang đi.
Càn đến Hà Bắc vào ra mắt Ðiền Phong trước, nói rõ tình hình và nhờ dẫn tiến.
Phong lập tức dẫn Càn vào ra mắt Viên Thiệu và trình thư lên.
Nhưng thấy Viên Thiệu hình dung tiều tụy, áo mão xốc xếch, Phong ngạc nhiên hỏi:
- Hôm nay Chúa công làm sao vậy?
Viên Thiệu đáp:
- Ô hay! Ta sắp chết rồi!
Ðiền Phong thất kinh nói:
- Chúa công nói chi lời gở thế!
Viên Thiệu nói:
- Ta có năm đứa con, chỉ có thằng con út là ta cưng nó lắm. Nay nó lại đau ghẻ nặng, bệnh nguy đến nơi. Nếu nó có bề nào thì ta chết mất.
Ðiền Phong nói:
- Hiện Tào Tháo đã hưng binh đi đánh Huyền Ðức, Hứa Ðô bỏ trống, chúng ta nên thừa cơ hội ấy đem nghĩa binh đánh vào, trên cứu được Thiên tử, dưới cứu được muôn dân. Thật là dịp may hiếm có vậy. Chỉ chờ Minh công định đoạt.
Viên Thiệu nói:
- Ta cũng biết cơ hội này rất tốt. Ngặt vì con ta đau bệnh, lòng ta hoảng hốt, e việc không lợi.
Ðiền Phong hỏi:
- Việc gì mà Chúa công phải hoảng hốt?
Viên Thiệu đáp:
- Trong năm đứa con, chỉ có đứa nhỏ đĩnh ngộ khác thường. Nếu không may nó có bề nào ắt ta cũng không sống nổi nữa!
Viện Thiệu quay lại nói với Tôn Càn:
- Ngươi hãy về nói lại với Huyền Ðức, ta vì cớ ấy không thể ra binh được. Nếu Huyền Ðức có bề nào đến đây tá túc, ta lo liệu phương tiện giúp đỡ cho.
Ðiền Phong nghe nói, uất ức đập cây gậy xuống đất kêu rằng:
- Ðược thời cơ hiếm có như thế này, mà vì mấy mụn lở của một đứa con mà bỏ lỡ cơ hội thật là đáng tiếc! Ðáng tiếc!
Nói rồi giậm chân than dài mà lui ra.
Tôn Càn thấy Viên Thiệu không chịu phát binh, liền chạy suốt đêm về Tiểu Bái ra mắt Huyền Ðức, kể rõ đầu đuôi. Huyền Ðức thất kinh họp hết chư tướng thương nghị.
Trương Phi hăng hái hiến kế:
- Ðại ca đừng lo gì. Quân Tào Tháo ở xa mới đến, binh tướng còn mỏi mệt. Ta nhân lúc chúng vừa chân ướt, chân ráo đến đây, hơi thở chưa đều, cứ xông ngay sang cưới trại, ắt phá được chúng.
Huyền Ðức nói:
- Vẫn tưởng tam đệ chỉ là kẻ dũng phu, ai ngờ trước đã biết dùng mưu bắt Lưu Ðại, nay lại bày kế này, thì cũng biết phép dùng binh lắm!
Bèn nghe lời Trương Phi, chia binh sẵn sàng, đợi đến đêm sang cướp trại Tào Tháo.
Bấy giờ Tào Tháo kéo binh qua Tiểu Bái.
Lúc đang tiến binh, bỗng có trận gió thổi tới, rồi nghe tiếng nổ vỡ đánh "rắc"! Thì ra cây đại kỳ bị gẫy cán.
Tháo vội ra lệnh cho quân sĩ tạm dừng bước, rồi họp các mưu sĩ hỏi xem lành dữ thế nào.
Tuân Húc hỏi:
- Gió từ phương nào tới? Thổi gẫy cờ sắc gì?
Tháo nói:
- Cuồng phong thừ phía Ðông Nam thổi tới, đánh gẫy cây giác nha kỳ (1). Cờ này gồm xanh, đỏ hai màu.
Húc nhẩm tính, rồi đoán:
- Chẳng phải điều gì khác! Hẳn đêm nay ắt có Lưu Bị đến cướp trại.
Tháo gật đầu.
Bỗng Mao Giới bước vào cũng hỏi:
- Vừa rồi, gió Ðông Nam thổi gẫy lá giác nha kỳ hai đầu xanh, đỏ. Chúa công cho rằng lành hay dữ?
Tháo hỏi lại:
- Theo ý ông thế nào?
Mao Giới nói:
- Theo ngu ý, ắt là điềm có người tới cướp trại!
Người sau có thơ than Huyền Ðức rằng:
Thương thay Hoàng thúc thế cô cùng,
Muốn cướp dinh Tào, khởi thế công.
Cờ địch gẫy lìa, cơn gió bão,
Trời già chi tựa kẻ gian hùng?
Bấy giờ, Tháo bảo các tướng:
- Trời đã báo điềm cho ta, vậy đêm nay ta phải đề phòng cẩn mật.
Bèn chia binh ra làm chín đạo, ột đạo tới trước để lập dinh trại, còn bao nhiêu chia ra làm mai phục khắp tám mặt.
Ðêm ấy, trăng khi mờ khi tỏ, Huyền Ðức đi bên tả, Trương Phi đi bên hữu chia quân ra làm hai đường tiến phát.
Chỉ để mình Tôn Càn ở lại giữ Tiểu Bái.
Riêng Trương Phi bấy giờ lấy làm đắc kế, dẫn toàn quân khinh kỵ thẳng tiến.
Khi đến trước trại Tào, Phi liền giục ngựa xông vào.
Nhưng chỉ thấy đèn đuốc leo lét, quân Tào lơ thơ thưa thớt...
Còn đang hoài nghi thì bỗng một tiếng pháo lệnh nổ vang, bốn bề lửa cháy bùng lên sáng rực!
Tiếng reo hò tám mặt nổi lên như trời long đất lở...
Phi biết mình đã trúng kế, liền quày ngựa toan thoát lui ra khỏi trại Tào, nhưng mặt Ðông đã có Trương Liêu, phía Tây có Hứa Chử, chính Nam có Vu Cấm, chính Bắc có Lý Ðiển, phía Ðông Nam thì có Từ Hoảng, Tây Nam có Nhạc Tiến, Ðông Bắc có Hạ Hầu Ðôn, Tây Bắc thì Hạ Hầu Uyên tám tướng dẫn quân mã đánh ập vào.
Một mình Trương Phi tả xông, hữu đột, đỡ trước, gạt sau...
Nhưng nguy hơn nưa là số quân của Phi lại là quân thủ hạ cũ của Tháo.
Bấy giờ chúng thấy sự thế nguy cấp, đều hạ khí giới đầu hàng hết.
Phi hăng máu, lồng lên như con hổ dữ, đang đâm chém túi bụi thì Từ Hoảng tới đánh ột trận.
Mặt sau, Nhạc Tiến lại đuổi tới.
Phi mở một đường máu ra thoát vòng vây mà chạy. Ngoảnh mặt lại thấy chỉ còn hơn mươi quân kỵ chạy theo.
Trương Phi muốn trở về Tiểu Bái, nhưng đường đã bị chẹn mất.
Muốn sang Từ Châu, Hạ Bì lại sợ quân Tào mai phục đón đường.
Nghĩ không ra lối, Phi đành trông về núi Mang Ðường mà chạy.
Còn Huyền Ðức khi dẫn quân vừa đến trại, toan xông qua cửa đã nghe tiếng reo hò vang trời.
Một cánh quân Tào nổi dậy sau lưng, đánh cắt ngang mất một nửa quân mã, và chặn lối về.
Rồi Hạ Hầu Ðôn xông ra đón đường.
Huyền Ðức vội phá vòng vây mà chạy.
Hạ Hầu Uyên lại đuổi theo sau, đánh ột trận nữa.
Ngoảnh lại thấy chỉ còn hơn ba mươi quân kỵ chạy theo, toan chạy về Tiểu Bái, nhưng nhìn về phía thành trì đã thấy lửa cháy rực trời.
Huyền Ðức vội rẽ cương, định chạy về Từ Châu hoặc Hạ Bì, nhưng đã thấy quân Tào đổ ra đầy đồng khắp núi đón chặn.
Huyền Ðức thấy hết cả lối về, lại nhớ tới lời Viên Thiệu dặn:
- Nếu có bề gì thì cứ đến tá túc...
Bèn nghĩ bụng:
- Nay ta đã binh tan thế cùng, chi bằng ta hãy tạm qua Hà Bắc nương thân, rồi sau này sẽ tính kế khác.
Nghĩ rồi, Huyền Ðức trông thẳng hướng Thanh châu mà chạy.
Chạy được một quãng lại gặp Lý Ðiển chặn đường.
Huyền Ðức vùng lên thoát thân, rồi cứ trông về phía Bắc mà chạy tiếp.
Ba mươi quân kỵ bị Lý Ðiển bắt nốt.
Thế là chỉ còn trơ một mình một ngựa chạy nạn, mỗi ngày phải đi hơn ba trăm dặm.
Khi đến dưới thành Thanh châu, Huyền Ðức bèn kêu mở cửa.
Quân canh hỏi tên họ, rồi chạy vào báo với quan Thứ Sử hay.
Nguyên quan Thứ Sử này là con trưởng của Viên Thiệu, tên là Viên Ðàm.
Ðàm vốn có lòng hâm mộ Huyền Ðức lắm, bấy giờ nghe tin:
- Lưu Dự Châu một người một ngựa chạy đến ngoài thành.
Viên Ðàm vội sai mở cửa, thân ra đón tiếp, rước vào công đường, hỏi tường tận sự thể.
Huyền Ðức thuật rõ việc bại binh và ngỏ lời xin nương tựa.
Ðàm liền mời tới nhà quán dịch nghỉ ngơi, rồi viết thư báo cho cha hay.
Một mặt sai quân hộ tống Huyền Ðức đến biên giới Bình Nguyên.
Viên Thiệu nghe tin, dẫn văn võ bộ hạ ra ngoài Nghiệp Ðô ba mươi dặm nghinh tiếp.
Huyền Ðức xuống ngựa bái tạ.
Thiệu vội vàng đáp lễ, nói:
- Vừa qua, vì trẻ thơ mắc bệnh, không tiếp viện được Sứ quân, lòng vẫn áy náy không yên. Nay hân hạnh được gặp, thật đã thỏa lòng mong ước.
Huyền Ðức nói:
- Bị này là kẻ cô cùng, đã muốn tới nương nhờ dưới cửa ngài từ lâu, nhưng chưa có dịp. Nay bị Tào Tháo đánh phá, vợ con bị hãm, gia đình thất tán cả rồi. Lòng nghĩ Tướng quân rộng lượng dung nạp kẻ sĩ bốn phương, nên không ngại thẹn mà tới theo. Mong Tướng quân thu nạp, thề sẽ có ngày báo đáp.
Viên Thiệu mừng rỡ, liền thết đãi rất hậu rồi để Huyền Ðức ở lại Ký châu.
Nói về Tào Tháo đêm ấy lấy Tiểu Bái xong rồi, lập tức đến lấy Từ Châu.
My Trúc và Giản Ung ngăn cản không nổi phải bỏ thành chạy.
Trần Ðăng bèn dâng thành cho Tào Tháo.
Tháo kéo đại quân vào.
Vỗ an dân chúng xong, Tào Tháo lại nhóm hết chư tướng để bàn kế đi đánh Hạ Bì.
Tuân Húc nói:
- Quan Vũ bảo vệ vợ con của Lưu Bị, ắt liều thân quyết giữ thành ấy, nếu chẳng đánh au e Viên Thiệu sang cướp mất.
Tào Tháo nói:
- Ta vốn rất yêu Quan Vũ là nhân tài lỗi lạc, võ nghệ siêu quần, muốn thu phục để dùng. Chi bằng nay cử người tới thuyết, nếu y chịu hàng thì hay lắm.
Quách Gia nói:
- Quan Vũ là người nghĩa khí cao sâu, ắt không chịu hàng đâu. Cử người đến thuyết, sợ bị hại mất.
Nhưng một người bước ra nói:
- Tôi với Quan Vũ vốn có quen nhau. Nay tôi xin đi dụ hàng.
Mọi người nhìn lại, thì ra Trương Liêu. Trình Dục nói:
- Văn Viễn tuy quen biết Quan Vũ, nhưng tôi xem người ấy không thể lấy lời lẽ suông mà dụ được. Tôi có một kế này, trước làm cho Quan Vũ hết đường tiến thoái, rồi sẽ cho Văn Viễn đến dụ hàng. Bấy giờ là y phải về hàng Thừa Tướng.
Ðó chính là:
Rắp đem cung mạnh bắm hùm dữ,
Soạn sẵn mồi thơm dử cá ngao.
Chú thích:
Cờ một ngọn gọi là "giác kỳ". Cờ đôi gọi là "môn kỳ".